Wp/pdt/Sproak

Sproake oppe Ed (Hochdietsch)

Mett Sproak betetjent maun twee veschiedne Sache, dee enj mettnaunda vebunge send: Sproak (auljemeen, ohne Plural) en eene Sproak (mank vele Sproake).

Sproak em Auljemeenen, aulsoo dee verbale Kommmunikatioon mett Wed toop mette Tjarpasproak aus nonverbale Kommunikatioon, es bie dee Mensche dee bastjebruckte Oat tom jeajensiedjen Vestendje. Dise Kommunikatioonsform funktionet mett Schaulwale ooda visuell-rumlich derch daut, waut mettem Tjarpa jewese woat (Gebärdensprache). Mett Help von Schreft (Schreftsproak) es uck eene Kommunikatioon mett soone Mensche meajlich, woone eena nich sitt ooda tjant. Dit es dee ellste Form tom komplexe Informatioone behoole.

Dee Weetenschauft von Sproak aus Systeem heet Auljemeene Sproakweetenschauft. Sproak haft emma uck eenen Wotschautz mett systeematische Informatioone en uck eene Graumatik, woone dee eenzelne Wed mett Senn toop- ooda jeajenewa stalt. Systeeme ohne Graumatik send t.B. bie dee Tiasproake to finje.

Daut tjlanste Element von eene Sproak es daut Wot, oba uck daut, waut eena utroopt (Ausruf) ooda mettem Tjarpa wiest (Geste). Hiamett kaun eena bloos dan veninftich kommunizere, wann eena sich doaropp velote kaun, daut dee, woona toohorcht ooda vestone well, daut selwje (ooda meist daut selwje) vesteit aus dee, woona rede ooda waut wiese deit. Een Tjint mott escht eenmol lehre, waut tom Biespell een "Bad" es, eh daut Tjint dit Wot veninftich brucke woat. Wed send emma toofalich utjesochte (arbiträre) Tetjen fe eene zimliche jenaue Veastalinj.