Jump to content

Wp/mag/विद्युच्चुम्बकीय प्रेरण

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > विद्युच्चुम्बकीय प्रेरण
फैराडेके तारके कॉइलके बीच इण्डक्शन देखावेवाला प्रयोग: तरल बैटरी (दहिना) एक वर्तमान प्रदान करहे जे छोट कॉइल (ए) के माध्यमसे बहहे, एक चुम्बकीय क्षेत्र बनावहे । जखनि कुण्डल स्थिर होवहे, त कौनो धारा प्रेरित नै होवहे । किन्तु जखनि छोट कॉइलके बड़ कॉइल (बि) से भीतरे या बाहिरे ले जाएल जा हे, त बड़ कॉइलके माध्यमसे चुम्बकीय प्रवाह, एक प्रवाहके प्रेरित करहे जेकरा गेल्वेनोमीटर (जि) द्वारा पता लगावल जा हे ।

कौनो चालकके कौनो परिवर्ती चुम्बकीय क्षेत्रमे रखेपर ऊ चालकके सिराके बीच विद्युत्वाहक बल उत्पन्न होवेके विद्युच्चुम्बकीय प्रेरण (Electromagnetic induction) कहल जा हे । उत्पन्न विद्युत्वाहक बलके मान गणितीय रूपसे फैराडेके प्रेरणके नियम द्वारा देल जा हे । प्रायः मानल जा हे कि फैराडहीँ १८३१ मे विद्युच्चुम्बकीय प्रेरणके खोज कैलन हल । फैराडे अपन दु नियम देलन हल

प्रथम नियम- जखनि कौनो विद्युत परिपथ बन्द चुम्बकीय फ्लक्समे परिवर्तन होवहे त परिपथमे एक प्रेरित विद्युत वाहक बल उत्पन्न हो जा हे जेकर परिमाण चुम्बकीय फ्लक्सके परिवर्तनके ऋणात्तमक दरके बराबर होवहे एकरा न्यूमैनके नियमो कहल जा हे ।

, जन्ने:

उत्पन्न E.M.F. (भोल्टमे)
Φeचालक द्वारा घेरल गेल क्षेत्रके सम्पूर्ण चुम्बकीय फ्लक्स ।

सन्दर्भ

[edit | edit source]