Jump to content

Wp/mag/लखनऊ

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > लखनऊ
लखनऊ
𑂪𑂎𑂢𑂈
महानगर
उपरेसे क्रमश: बड़ा इमामबाड़ा, चारबाग रेलवे स्टेशन, रुमी दरवाजा, हजरतगञ्ज, ला मार्टिनिएर विद्यालय, अम्बेडकर मेमोरियल पार्क
उपनाम: 
नवाबके नगर, भारतके स्वर्ण नगर, शिराज-ए-हिन्द
लखनऊ
लखनऊ
लखनऊ
निर्देशाङ्क: 26°51′N 80°57′E / 26.850°N 80.950°E / 26.850; 80.950निर्देशाङ्क: 26°51′N 80°57′E / 26.850°N 80.950°E / 26.850; 80.950
देश भारत
राज्यउत्तरप्रदेश
जिलालखनऊ
सरकार
  प्रकारमहापौर परिषद
  अङ्गलखनऊ नगरनिगम
  मेयरदिनेश शर्मा[1]
  नगर कमिसनरआरके सिंह
  सांसदराजनाथ सिंह (भाजपा)
क्षेत्रफल
  महानगरीय2,528 किमी2 (976 वर्ग मील)
उन्नतांश
[convert: invalid number]
जनसङ्ख्या
 (२०११)[3][4]
  महानगर२८,१७,१०५
  क्रम११मा
  महानगर२९,०२,९२०
वासिन्दालखनवी
समयमण्डलयुटिसि+०५:३० (भारतीय मानक समय)
डाक कोड
२२६०xx / २२७०xx
टेलिफोन कोड+९१-५२२
वाहन पञ्जीकरणUP ३२
जिडिपी$२२ बिलियन[6]
लिङ्गानुपात९१५ / १०००
जालस्थलlucknow.nic.in

लखनऊ (अवधी: 𑂪𑂎𑂢𑂈 ) भारतके उत्तरप्रदेश राज्यके राजधानी हे । प्रशासनिक रूपसे ई लखनऊ मण्डलके अन्तर्गत आवहे ।[7][8]

विवरण

[edit | edit source]

लखनऊ नगरमे लखनऊ मण्डल आउ लखनऊ प्रमण्डलके प्रशासनिक मुख्यालयो स्थित हे । लखनऊ नगर अपन विशेष नजाकत आउ तहजीब वाला बहुसांस्कृतिक खूबी, दशहरी आमके बाग एवं चिकनके कढ़ाईके कामला जानल जा हे। २००६ मे एकर जनसङ्ख्या २,५४१,१०१ एवं साक्षरता दर ६८.६३% हलै । भारत सरकारके २००१ के जनगणना, सामाजिक आर्थिक सूचकाङ्क आउ बुनियादी सुविधा सूचकाङ्क सम्बन्धी आँकड़ाके अनुसार, लखनऊ मण्डल अल्पसङ्ख्यकके घना जनसङ्ख्या वाला मण्डल हे । कानपुरके बाद ई नगर उत्तरप्रदेशके सबसे बड़ नगरी क्षेत्र हे । नगरके बीचसे गोमती नदी बहहे, जे लखनऊके संस्कृतिके भाग हे ।[9]

लखनऊ ऊ क्ष्रेत्रमे स्थित हे जेकरा ऐतिहासिक रूपसे अवध क्षेत्रके नामसे जानल जा हलै । लखनऊ हमेशासे एक बहुसांस्कृतिक नगर रहलै हे । एहाँके शिया नवाब द्वारा शिष्टाचार, खूबसूरत उद्यान, कविता, सङ्गीत आउ बढ़ियाँ व्यञ्जनके हमेशा संरक्षण देल गेलै । लखनऊके "नवाबके नगर" के रूपोमे जानल जा हे । एकरा पूर्वके स्वर्ण नगर (गोल्डन सिटी) आउ शिराज-ए-हिंद के रूपमे जानल जा हे । आजके लखनऊ एक जीवन्त नगर हे जेकरामे एक आर्थिक विकास लौकहे आउ ई भारतके तेजीसे बढ़ैत गैर-महानगरके शीर्ष पन्द्रहमे से एक हे । ई हिन्दी आउ उर्दू साहित्यके केन्द्रमे से एक हे । एहाँ अधिकांश लोग हिन्दी बोलहथ । एहाँके हिन्दीमे लखनवी अन्दाज हे, जे विश्वप्रसिद्ध हे । एकर इलावा एहाँ उर्दू आउ अङ्ग्रेजियो बोलल जा हे ।[10]

सम्बन्धित लेख

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. "CONTACT DETAILS OF COMMISSIONERS AND MAYORS OF AMRUT CITIES" (PDF). कायाकल्प आउ नगरी परिवर्तन लागि अटल मिशन.
  2. "Lucknow Pin Code list, Population density ,literacy rate and total Area with census 2011 details". अभिगमन तिथि 24 जुलाई 2014.
  3. "Lucknow Municipal Corporation Demographics". Census of India. अभिगमन तिथि 3 जून 2016.
  4. "Cities having population 1 lakh and above, Census 2011" (PDF). महापञ्जीयक एवं जनगणना आयुक्त, भारत. अभिगमन तिथि 25 जून 2014.
  5. "District Census Handbook - Lucknow" (PDF). Census of India. महापञ्जीयक एवं जनगणना आयुक्त. प॰ 28. अभिगमन तिथि 7 जून 2016.
  6. "The top 15 Indian cities by GDP | India's top 15 cities with the highest GDP". Yahoo! Finance. 28 सितम्बर 2012. अभिगमन तिथि 4 अगस्त 2014.
  7. "Uttar Pradesh in Statistics," Kripa Shankar, APH Publishing, 1987, ISBN 9788170240716
  8. "Political Process in Uttar Pradesh: Identity, Economic Reforms, and Governance
    Archived 2017-04-23 at the वेबैक मशीन ," Sudha Pai (editor), Centre for Political Studies, Jawaharlal Nehru University, Pearson Education India, 2007, ISBN 9788131707975
  9. आइडेन्टिफिकेशन ऑफ माइनौरिटी कंसन्ट्रेशन डिस्ट्रिक्ट्स
    Archived 2009-10-28 at the वेबैक मशीन पब्लिक इन्फॉर्मेशन ब्यूरो
  10. फास्टेस्ट ग्रोइङ्ग सिटीज (१ टू १००)
    Archived 2010-11-25 at the वेबैक मशीन | सिटी मेयर्स स्टैटिस्टिक्स |