Jump to content

Wp/mag/नया दिल्ली

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
(Redirected from Wp/mag/नवदिल्ली)
Wp > mag > नया दिल्ली
नया दिल्ली
नई दिल्ली
नवदिल्ली
सङ्घीय राजधानी
नया दिल्लीके आधिकारिक मुद्रा
 
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
निर्देशाङ्क: Lua error: expandTemplate: template "coord" does not exist.
Country  भारत
केन्द्रशासितप्रदेश  दिल्ली
लोकसभा निर्वाचनक्षेत्र नवदिल्ली
विधानसभा नवदिल्ली
मण्डल नवदिल्ली
स्थापना १२ दिसम्बर १९११
उद्घाटन १३ फरवरी १९३१
सन्स्थापक जार्ज पञ्चम
सरकार
 • प्रकार नगर निगम
 • अङ्ग नवदिल्ली नगर निगम
 • अध्यक्ष अमित यादव, आइएएस
क्षेत्रफल ४२.७ किमी (१६.४९ वर्गमील)
 • क्रम १०
उन्नतान्श
२१६ मी (७०८.६२ फीट)

नया दिल्ली (हिन्दी: नई दिल्ली) भारतके राजधानी हे आउ दिल्ली राष्ट्रिय राजधानीप्रदेश (रा॰रा॰प॰) के एगो भाग हे । नया दिल्ली भारतसरकारके सब तीनो शाखाके पीठ हे, जे राष्ट्रपति भवन, संसद्भवन आउ भारतके सर्वोच्चन्यायालयके आतिथेय करहे । नया दिल्ली रा॰रा॰प॰ के भीतरे एगो नगरपालिका हे, जे न॰दि॰न॰पा॰प॰ द्वारा प्रशासित कैल जाहे, जेकरामे अधिकतर लुटियन्स दिल्ली आउ कुछ निकटवर्ती क्षेत्र युक्त हे । नगरपालिका क्षेत्र एगो बड़का प्रशासनिक मण्डल, नयादिल्ली मण्डलके भाग हे । नयादिल्ली दिल्ली महानगरके भीतरे स्थित है, आउ ई दिल्ली सङ्घ राज्य क्षेत्रके इगारह मण्डलमे से एक है । भारत पर अङ्ग्रेज शासनकाल खनी वर्ष १९११ तक भारतके राजधानी कलकता हलै । अङ्ग्रेज शासक ई महसूस कैलक कि देशके शासन बढ़ियाँ तरीकासे चलावेला कलकताके स्थाने यदि दिल्लीके राजधानी बनावल जाये त बढ़ियाँ होतै काहेकि एहाँसे शासनके सञ्चालन अधिक प्रभावी होतै । एकरा पर विचार करेके बाद अङ्ग्रेज महाराजा जार्ज पञ्चम देशके राजधानीके दिल्‍ली ले जायेला आदेश दे देलकै ।

वर्ष २०११ मे दिल्ली महानगरके जनसङ्ख्या १६८ लाख हलै ।[6] दिल्लीके जनसङ्ख्या एकरा दुनियामे पचमा सबसे अधिक जनसङ्ख्या वाला, आउ भारतके सबसे बड़ महानगर बनावहै । क्षेत्रफलके अनुसारो, दिल्ली दुनियाके बड़ महानगरमे से एक है । मुम्बईके बाद ई देशके दोसर सबसे अमीर नगर है, आउ दिल्लीके सकल घरेलू उत्पाद दक्षिण, पश्चिम आउ मध्य एसियाके नगरमे दोसरे नम्बर पर आवहै । नयादिल्ली अपन चौड़ा सड़क, वृक्ष-अच्छादित मार्ग आउ देशके ढेर शीर्ष संस्था आउर स्थलचिह्नला जानल जा है ।

१९११ के दिल्ली दरबार खनी १५ दिसम्बरके नगरके नीँव भारतके सम्राट, जार्ज पञ्चम रखलक[7], आउ प्रमुख ब्रिटिश वास्तुकार एड्विन लुट्यन्स आउर हर्बर्ट बेकर एकर रूपरेखा तैयार कैलक । ब्रिटिश भारतके महाराज्यपाल लार्ड इर्विन द्वारा १३ फरवरी १९३१ के नयादिल्लीके उद्धघाटन होलै ।[8]

हालाँकि बोलचालके भाषामे दिल्ली आउ नया दिल्लीके प्रयोग दिल्ली राष्ट्रिय राजधानीप्रदेशके सन्दर्भित करेला कैल जाहे, दुनो अलगे-अलगे इकाई है । नगरपालिका आउ नया दिल्ली मण्डल दुनो दिल्ली महानगरके एगो अपेक्षाकृत छोटभाग है । राष्ट्रिय राजधानीक्षेत्र गाजियाबाद, नोएडा, गुड़गाँओ आउ फरीदाबाद सहित पड़ोसी राज्यके आस-पासके मण्डलके साथे-साथे पूरा रा॰रा॰प॰ के युक्त करेवाला एगो बड्डी बड़का इकाई है ।

सम्बन्धित लेख

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. "About Delhi". मूलसे 12 June 2021 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 26 November 2020.
  2. Amanda Briney. "Geographic Facts About New Delhi, India". ThoughtCo.com Education. मूलसे 28 अप्रैल 2021 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 28 अप्रैल 2021.
  3. "Provisional Population Totals. Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Census of India 2011. मूलसे 26 December 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 12 December 2021.
  4. "The World's Cities in 2018" (PDF). United Nations. मूलसे 31 August 2021 के पुरालेखित (PDF). अभिगमन तिथि 2 September 2021.
  5. "New Delhi". indiapincodes.net. मूलसे 17 August 2022 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 17 August 2022.
  6. https://www.census2011.co.in/census/state/delhi.html
  7. Lahiri, Tripti (13 January 2012). "New Delhi: One of History's Best-Kept Secrets". The Wall Street Journal. मूलसे 10 नवम्बर 2014 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 26 दिसम्बर 2014.
  8. Stancati, Margherita (8 दिसम्बर 2011). "New Delhi becomes the capital of Independent India". The Wall Street Journal. मूलसे 11 जनवरी 2012 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 11 December 2011.