Jump to content

Wp/mag/नन्दिनागरी

From Wikimedia Incubator
< Wp | mag
Wp > mag > नन्दिनागरी

नन्दीनागरी एगो ब्राह्मिक लिपि है जे नागरी लिपिसे लेल गेलै हे जे ७मा शताब्दी ई मे सामने ऐलै हल । ई लिपि आउ एकर रूपके प्रयोग मध्य दक्कन क्षेत्र आउ दक्षिणभारतमे कैल जा हलै, आउ नन्दीनगरीमे संस्कृत पाण्डुलिपि सबके बहुतायत पाइल गेलै हे, किन्तु ऊ अलिखित है । हिन्दुधर्मके द्वैत वेदान्त परम्पराके माधवाचार्यके कुछ खोजल पाण्डुलिपि नन्दीनगरी लिपिमे है ।

नामकरण

[edit | edit source]

नागरी शब्द नगरसे ऐलै हे ।[1]

हैदराबादके नन्दीनगरसे २१२ किलोमीटर दूर स्थित महबूबाबादमे काकतीय कालके नन्दीनगरी शिलालेख पाएल गेलै हे ।[2]

"नन्दी" शब्दके पहिला भाग अपन सन्दर्भमे अस्पष्ट है । एकर अर्थ "पवित्र" या "शुभ" हो सकऽहै । नन्दी भगवान् शिवके वृषभवाहन (बैल वाहन) के नाम है, जे एगो पूजनीय प्रतीक है, आउ ई नामके स्रोत हो सकऽहै ।

देवनागरीसे तुलना

[edit | edit source]

नन्दीनागरी आउ देवनागरी लिपि बड्डी भिरु है आउ ऊ दूनोमे ढेर समानता है, किन्तु ऊ दूनोमे व्यवस्थित अन्तरो है । नन्दीनागरी देवनागरीसे अपन स्वर सबके आकारमे अधिक तथा व्यञ्जन सबके आकारमे कम भिन्न है । एकरामे प्रत्येक अच्छरके शीर्ष पर एगो ओवरलाइन होवऽहै, किन्तु ई उनकर पूरा शब्दमे एक लम्बा, जुड़ल, क्षैतिज रेखा (शिरोरेखा) के रूपमे नै जोड़ै । ई प्रकार नन्दीनागरी देवनागरीके सहोदर लिपि है, किन्तु ई कौनो मामूली भिन्नता नै है ।

नन्दीनगरी लिपिके दर्शावैत एगो सारणी
नन्दीनगरी लिपिके दर्शावैत एगो सारणी 

सम्बन्धित लेख

[edit | edit source]

सन्दर्भ

[edit | edit source]
  1. "Sanskrit and Tamil Dictionaries". www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de. अभिगमन तिथि 2021-05-22.
  2. U. Sudhakar Reddy (12 जून 2018). "Kakatiya dynasty: Nandinagar script inscription from Kakatiya rule found in Mahabubabad | Hyderabad News - Times of India". द टाइम्स ऑफ इण्डिया (अङ्ग्रेजी मे). अभिगमन तिथि 2021-05-22.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)