Wp/mag/जयपुर
जयपुर 𑅛𑅛𑅨𑅒𑅭 | |
---|---|
महानगर | |
जयपुर सिटी वॉल वर्ल्ड ट्रेड पार्क | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क: 26°54′N 75°48′E / 26.9°N 75.8°Eनिर्देशाङ्क: 26°54′N 75°48′E / 26.9°N 75.8°E | |
देश | भारत |
राज्य | राजस्थान |
मण्डल | जयपुर |
स्थापना | १७२७ |
सन्स्थापक | जय सिंह द्वितीय |
नाम स्रोत | जय सिंह द्वितीय |
सरकार | |
• प्रकार | नगर निगम |
• अङ्ग | जयपुर नगर निगम |
• महापौर |
सौम्या गुर्जर (जयपुर ग्रेटर)(भाजपा) |
क्षेत्रफल | ४६७ किमी२ (१८० वर्गमील) |
• क्रम | राजस्थानमे जोधपुर महानगरके बाद दोसर बड़ नगर हे |
मापदण्ड: | सांस्कृतिक आउ प्राकृतिक: (ii), (iv), (vi) |
अभिहीत: | २०१९(४३मा सत्र) |
सन्दर्भ क्रमाङ्क | १६०५ |
क्षेत्र: | एसिया-प्रशान्त |
जयपुर (राजस्थानी/ढूण्ढाड़ी: 𑅛𑅛𑅨𑅒𑅭 ) भारतके सबसे बड़का राज्य राजस्थानके राजधानी हे । जयपुर राजस्थानके सबसे बड़का नगर हे । जयपुरके गुलाबी नगरो (पिङ्क सिटी) कहल जाहे, एकरा सबसे पहिले स्टैनली रीड पिङ्क सिटी बोलकैहल । जयपुरके स्थापना आमेरके महाराजा सवाई जयसिंह (द्वितीय) करलथिनहल । यूनेस्को द्वारा जुलाई २०१९ मे जयपुरके विश्व धरोहर नगरके दर्जा देल गेलीहे ।[2] जयपुर अपन समृद्ध भवन निर्माण-परम्परा, सरस-संस्कृति आउ ऐतिहासिक महत्वला प्रसिद्ध हे ।[3] ई नगर तीन दन्नेसे अरावली पर्वतमालासे घिरल हे ।[4] जयपुर नगरके पहचान एहाँके महल आउ पुरान घरमे लगल गुलाबी धौलपुरी पत्थरसे होब हे जे एहाँके स्थापत्यके खूबी हे । १८७६ मे तत्कालीन ब्रिटिश जमीन्दार सवाई रामसिंह इङ्ग्लैण्डके महारानी एलिजाबेथ प्रिन्स ऑफ वेल्स युवराज अल्बर्टके स्वागतमे पूरा नगरके गुलाबी रङ्गसे सजा देलक हल । तखनियेसे नगरके नाम गुलाबी नगरी पड़लै हे । जयसिंह द्वितीयके नामे पर ई नगरके नाम जयपुर पड़लै । जयपुर भारतके टूरिस्ट सर्किट गोल्डन ट्रायङ्गल के भागो हे । ई गोल्डन ट्रायङ्गलमे दिल्ली, आगरा आउ जयपुर आवहे । भारतके मानचित्रमे उनकर स्थितिके देखेपर ई एक त्रिभुजके आकार ले हे । ई कारण एकरा भारतके स्वर्णिम त्रिभुज कहल जा हे । सङ्घीय राजधानी दिल्लीसे जयपुरके दूरी २८० किलोमीटर हे ।
नगर चारो दन्नेसे भीत्ती आउ परकोटासे घिरल हे, जेकरामे प्रवेशला सात द्वार हे ।[5] बाद में एक और द्वार भी बना जो 'न्यू गेट' कहलाया।[6] पूरा नगर लगभग छौ भागमे बँटल हे आउ ई १११ फुट (३४ मी) चौड़ा सड़कसे विभाजित हे । पाँच भाग मध्य प्रासाद भागके पूर्वी, दक्षिणी एवं पश्चिमी दन्नेसे घेरले हे आउ छठा भाग एकदम पूर्वमे स्थित हे । प्रासाद भागमे हवामहल परिसर, व्यवस्थित उद्यान एवं एक छोट झील हे । पुरान नगरके उत्तर-पश्चिमी दन्ने पहाड़ी पर नाहरगढ़ दुर्ग नगरके मुकुटके समान लौकहे । एकर इलावा एहाँ मध्य भागेमे सवाई जयसिंह द्वारा बनावावल गेल वैधशाला, जन्तरमन्तरो हे ।[5]
सम्बन्धित लेख
[edit | edit source]सन्दर्भ
[edit | edit source]- ↑ "संग्रहीत प्रति". Jaipur Municipal Corporation. मूल से 25 अप्रैल 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 14 जुलाई 2023.
- ↑ {{cite news|url=https://aajtak.intoday.in/story/rajasthan-pink-city-jaipur-world-heritage-site-unesco-prime-minister-narendra-modi-chief-minister-ashok-gehlot-atrc-1-1099225.html%7Ctitle=पिंक सिटी जयपुर को UNESCO ने घोषित किया वर्ल्ड हेरिटेज, मोदी-गहलोत गदगद|accessdate=9 जुलाई 2019
- ↑ कपूर, आयशा. "जयपुर के होटल" (हिन्दी मे). ई-आर्टिकल्स ऑनलाइन. पप॰ ०१०३.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)[मृत कड़ी]
- ↑ उर्मान, डैविश. "जयपुर यात्रा और यात्रा" (हिन्दी मे). आर्टिकल स्नैच. पप॰ ०१०३.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)[मृत कड़ी]
- 1 2 Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedमल्हार
- ↑ सिंह, रणधीर. "परकोटे के पर कटे" (हिन्दी मे). भास्कर.कॉम. पप॰ ०१०३. मूल से 15 जुलाई 2009 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 27 जुलाई 2009.Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा (link)
- Wp/mag/Wikipedia page with obscure country or subdivision
- Wp/mag
- Wp/mag/Dhundariभाषा पाठ युक्त लेख
- Wp/mag/Lang and lang-xx using deprecated ISO 639 codes
- विकिडेटा पर अनुपलब्ध निर्देशाङ्क
- Wp/mag/सीएस१ रखरखाव: नामालूम भाषा
- Wp/mag/सुधार योग्य सब लेख
- लेख जेकरामे जनवरी 2021 से मृत कड़ी हे
- Wp/mag/साँचामे अमान्य तिथि प्राचलवाला लेख
- Wp/mag/मृत कड़ीवाला लेख
- Wp/mag/जयपुर
- Wp/mag/जयपुर ग्रामिण मण्डल
- Wp/mag/जयपुर मण्डल
- Wp/mag/राजस्थानके नगर
- Wp/mag/भारतीय राजधानीनगर