Wp/lus/Lengkawia

Mizo thạwnthü
Lengkawia
lemziak tàrna
Langvète
Changtupâ: Lengkawia Langvète: Phûngpuinu leh phûng rual
Thawnthu kalhmang
Phûng bumna

Lengkawia hi Mizo thawnthu-a pa che mak thei tak pakhat a ni.

A thawnthu

Khaw pakhatah hian pa pakhat, maksak taka che thin hi a awm a, a hming chu Lengkawia a ni a. Ni khat chu a ram vahnaah thang mak danglam tak a kam a, a lang lo thei ang ber leh mi hriatloh theih tur ang berin a siam a. A thangkam a zo fel chauh tihah chuan Phungpuinu a lokal a, Lengkawia thiltih chu a hmuhin mak a ti hle a.

'Lengkawi, kha engtihna nge ni ngai?' a ti a. Ani Lengkawia chuan thangmak anih hi a ti mai a. Anih leh eng awhna atan nge i siam tiin a zawt zui a. Lengkawia chuan, 'A rem apiang awh nan,' tii a chhang a. Phungpuinu chuan Lengkawia thangkam chu a thlir vawng vawng a, han awh chhin vel chu a chak ta tlat mai a. Lengkawia hnenah chuan, 'A rem apiang awhna tur anih chuan ka lo awk chhin ang chu,' a ti a.

Lengkawia chuan, 'Mai maia, khawih pawh khawih reng reng suh,' a ti mai a. Mahse, phungpuinu chuan chu thanga han awh chhin chu a chak riau aniang chu Lengkawia chu a dil a dil a, ka kutzungtang hi ka lo awk chhin ange, a ti a. Lengkawia chuan a phal chuang lova, anih leh ka kein ka lo awk chhin ange, a ti leh a. Lengkawia chuan a phal chuang lova. Phungpuinu chuan chu thanga han awh ngei chu a chak tlat ni tur a ni, anih leh ka nghawngin ka lo awk ange, a ti leh a. Lengkawia chuan a phal chuang si lo. A tawpah chuan, eng berin emaw a mawlh ni tur a ni, a nih a biling a balangin ka lo awk ange, a ti leh a. Chuti tak maia chak vawr vawr na na na chu i awk poh aniang chu a ti a, thangvalhah chuan a inphih awk ta a.

Phungpuinu ngaihṭha lo

A tirah chuan na vak hek lo, Phungpuinu chuan nuam ti awm takin Lengkawia chu a melh chhova, amaherawhchu a lo awk rei deuhva a hrenna lai chu a na tial tial a. Chutihlai chuan Lengkawia chuan talhtum tur thing a sat a, a suih a suih ta mai a. Phungpuinu ngaihtha lo chuan, 'Kha Lengkawi, eng atan nge i tih?' tiin a zawt a. Lengkawia lah chuan, neihfaka rilbawmah leh a tihsan mai a.

A lo rei tak deuh hnuah chuan Phungpuinu chu a mangang rilru ta hle mai a, a tawk tawh e Lengkawi min phelh tawh rawh, an ti thin a. Lengkawia chuan a ngaihsak duh hauh lo mai a, a suih pangngai chuan a talhtum chu a suih tlat mai a. Phungpuinu chu a mangang ta hle mai a. Khaile Lengkawi min han phelh thuai teh, ka hawng duh tawh ania, an tih pawhin, i chak em kha i la kham lovang, a ti tlat mai a. A talhtum suih lai chu a zawh hnuah chuan Phungpuinu chu a pan phei ta a. Engdang sawi set set lovin a vawhlum ta der mai a. A ruang chu luikamah a hnuk thla a, a ril chu luiah chuan a su ta hauh hauh maia.

Phûng rual

Chutia Phungpuinu ril a suk lai chuan Phung rual khat an lokal a, Lengkawia bulah chuan an rawn ding tlar thap a, kha Lengkawi tua ril nge? an ti a. Lengkawia chuan, Ar ril a ti a. Phungrual chuan ara ril rual va ni suh an ti a, an kalliamsan ta mai a. An liam chauh tihah Phungrual dang an rawn lang leh a, Lengkawia bulah chuan an rawn dingkual a. Kha Lengkawi tua ril nge? an rawn ti leh a. Lengkawia chuan Kela ril a lo ti leh mai a. Kela ril rual va ni suh, sin ta fik fek chu an ti a. An kal liamsan leh ta mai a.

Chumi hnuah chuan Phungrual dang an lokal leh a. A hmaa mite ang bawkin, kha, Lengkawi tua ril nge? an ti a. Lengkawia chuan a ning ta deuhva thawhsan pahin Buia ril a ti ta a.

Phungpui ho chuan rang takin Buia ril chu damna an ti a, an inchuh sup sup a, an ei zo ta vek mai a. Vannei inti fahranin leh tlaipuar takin an kalliam ta a.

Chumi hnuah chuan Lengkawia chu thinglerah a lawn a, chuta tang chuan mahni thiante ril ei e, tiin a au lauh lauh a, Phungrual ho chuan, ngawiteh u Lengkawia'n sawi a nei ania, an ti a. An ngaithla thap a.

Mahni ṭhiante ril ei e

Lengkawia chuan, 'Mahni thiante ril ei e,' a han ti leh a. Chumi hnuah chuan an han inberawn a. Ekhai, nichina kan thil ei kha Buia ril awzawng a lo ni love, kan thiante ril a lo nih zawk ngei chu, hawh u kan sa ril ei kha luak chhuak leh vek ila, i siampum leh ang u an ti a. An han inkawm luak a, an phungril ei chu an thiam tawka tha in an han rem khawm leh a. Amaherawhchu an siam pum hlei thei lova, Phungpuinu chu an chhanchhuak zo ta lo a ni.

Thinrim takin an inrawnkhawm a, 'Hawh u Lengkawia kha i that ang u,' an ti a. A awmna lamah an pan ta a. Thinglera a awm daih avangin tih ngaihna an hre lova, thingah chuan an lawn ve thei bawk si lo. I kirsan mai ang u, an ti a. Hreipui la turin an intir ta a, 'Pakhatin hreipui va la u aw,' tiin a hotu deuh bera chuan mi a han tir dawn a, "Pahnih lo chuan kan ngam lo,' an ti a. Chutah chuan, 'Pahnihin hreipui va la u aw,' an han inti leh a, 'Pathum lo chuan kan ngam lo,' an ti leh a.

Pathumin hreipui va la u aw,

Pali lo chuan kan ngam lo,

Paliin hreipui va la u aw,

Panga lo chuan kan ngam lo,

an inti zel a, a kal bik nih an hreh a, an inpun zau ta zel a. A tawpah chuan, 'Pakuain hreipui va la u aw,' an inti a, 'Sawm lo chuan kan ngam lo,' an ti zel a, tihngaihna dang awm hek lo le. Hreipui la tura sawm an kal dawn chuan, pahnih chauh an chuang tawh a, chung pahnih chuang a hmun nghak tura an tihte chu pakhat bengngawng a ni a, pakhat tawng thei lo a ni thung a. Tichuan, a mi pangngai sawmte chu hreipui la tur chuan an kal ta a.

An kalliam hlawt tihah chuan Lengkawia chu, thingler atang chuan a rawn tawlhthla par par a. A hmun thu pahnihte chu a insual tir a, ek cheh phungin an tang a. A tawpah chuan pakhat zawk lei a pawhdawh sak a, pakhat zawk chu ek a barh bawk a, tichuan a kalsan ta a.

Hreipui la tura kalte an lo thlen chuan thingler lam an han en a, Lengkawia chu an hmu ta der lo mai a. A hmun thu tura an dah an thiatne hnenah chuan, 'Khawiah nge Lengkawia hi a kal,' an han ti a. Anni chuan chhang tha mumal thei hek lo, le law lamah an ti ringawt a, zawhchian tlak lan an ni hek lo.

Lengkawia zawn

Tichuan, Lengkawia zawng tur chuan an chhuak ta a. A hniak chu an chhui a, a kalna apiangah an chhuikawi zel a. A tawpah chuan Buikuaah an chhuil ut a. Chu Buikaw chhungah chuan Lengkawia chu Chingal leh saum te, lakhuih leh a hmanraw dangte nen alo lut chu niin.

A hniak luhna anih avangin phungpuinu pakhat chuan, ka kawngah hian hruiin min hling ula, a kuaah hian ka zuk lut anga, hrui hi a chet det det chuan, rang takin min pawtchhuak dawn nia, an ti a. A thiante chuan, 'Awle' an ti ve mai a.

Tichuan Buikuaah chuan a zuk lut a, Lengkawia chuan a lakhuih ken chuan Phung hmai chu a lo hiat vak mai a, chingal leh saum a lo hnawiha chu phung chuan thip a ti em em a, a na bawk si a, hmanhmawh takin a chhuak leh ta a. Lengkawia kut lo thlak chu an han en a, a hmai chu a inrin sung mai a, 'Ekhai! Lengkawia chuan ha a va han ngah tehreng em, inseh lamah chuan chomi anih loh hi,' an ti a.

Chumi hnuah chuan an zinga huaisen berin, 'Keiman ka zuk luhchilh ange,' a ti a, a zuk lut ve leh ta a. Lengkawia chuan Khuang leh Dar a ring thei ang berin a lo vuak khum a, a kawrawng khawk rum rum khawpin a bengchheng a.

A luhchilhtu Phung pawh chu rang takin a tlanchhuak leh ta a. A thiante hnenah chuan, 'Tlang chim ri rum rum ang maiin a bengchheng a ni,' tih thu a hrilh ta hlawm a, chuta tang chuan, Lengkawia chu thil chi hrang hrang thiam leh thiltithei tak niin an hria a, an hlau ta hle mai a. An tlandarh ta vek a ni. Chumi hnu lawkah chuan Lengkawia chu a lo chhuak a, zalen takin a teihawi leh thei ta a ni.

Thulâkna

• Laltluangliana Khiangte, Mizo Songs and Folktales
• Zotuithiang]