Wp/liv/Sipriki

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | liv
Wp > liv > Sipriki
Sipriki
(Formica)

Vōlikšimi Jelāid (Animalia)
Phylum Arthropoda (Arthropoda)
Klas Kukkuzt (Insecta)
Order Hymenoptera
Aim Siprikizt (Formicidae)

Sipriki um ikš piški kukki, kis jelāb väggi sūris barīs, aimši agā kolōnijši. Īds siprikizt kolōnijs võib vȱlda miljūonidi siprikiži. Kolōnijs um jemmi sipriki, midā nutābõd kēņig-jemānd, kis kāndab munād. Munt jemizt siprikizt um "strōdnikād" agā suodā-mīed. Aimši um ka mingizt izizt siprikizt. Sipriki jelābõd pigātagā amā mōkierā pǟl, bäs luggõmõt Antarktīk ja mingizt kōlad. Sūŗimi jag siprikiži tīeb piezā mō mūlda sīezõ. Leţmōl tarīs, nītõd pǟl ja nūrmõd pǟl līedõb saggõld piškizt mustād mūlda-siprikizt piezidi. Leţmō amā sūrimõd siprikizt um ibīz-siprikizt, kis eitõbõd eņtš midžidi kūolõn pūd tõvūd sīezõ. Mõtsõ-siprikizt (Dormica) eitõbõd nõglist sūŗi siprikizt-pōdidi. Mingizt siprikizt um parasītõd ja jelābõd tuoizt siprikizt piezīs. Rištīngd kuodīs kuodā jelābõd piškizt vīrizt vȱroū-siprikizt. Pūojlimi jag aimstõ um strōdnikād. Irdistiz strōdnikād kāndabõd tuoitõgt piezzõ kus tuoizt siprikizt ja kēņig-jemānd sōbõd siedā sīedõ. Strōdnikād, kaitsõbõd ka piezā kȭlbatõs joudziži lȭgidi ja siprikiz-vijjõ.

Pǟgiņtõmi[edit | edit source]

Jemāndidi um aimsõ ikš kuņtš setmiņ saddõ, ne jelābõd ja kāndabõd muņḑi tõvāl piezās. Amā veitõ umīţõgid ikškõrd āigasts kazāb ūž generātsij tībõdõks iziži ja jemiži. Pierrõ kōznigiz-lindõmizt izizt kūolõbõd, jemizt mūrdabõd eņtš tībõd ja lǟbõd piezzõ tāgiž agā pūojtõbõd ūdtõ aimõ. Siprikiz appõm kūjastõb jarā nei kukkizt ku ka stōdõd ja, siz ne mõitiņtõbõd jo kievāmõks ja ne võibõd nēḑi kāndõ. Siedāviţõ võibõd siprikizt eņtš viššõd lȭgadõks kāndõ ka eņtšõst sūŗimiži ažḑi, Siprikizt piezīs jelāb ka pǟgiņ mūḑi kukīži. Mingizt siprikizt kȭlbatõbõd mūḑi kukīži nemē "vǟrgidi", kis nänt jedstõ tīe jarā tīebõd agā näntõn tuoitõgt tīebõd. Mōīlmas um immõr 7600 zortõ siprikiži, Leţmōl nei 50 zortõ.