Wp/liv/Īlgaz

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | liv
Wp > liv > Īlgaz
Īlgaz
Pusa hispida

Vōlikšimi Jelāid Animalia
Phylum Sǟlgakordajelāid Chordata
Klas Imtijizt Mammalia
Order Rāgilizt Carnivora
Aim Ilgõd Phocidae

Īlgaz um imtiji ilgõd (Phocidae) aimstõ. Īlgidi um mõitizt tīetõkst pierrõ 18 agā 19 zortõ.

Ilgõd jelābõd pūoj-pūoliz ja sidāmiz vīrkiz mierši, amā saggõld rānda ležgõl.

Neiīž līedõb nēḑi mūndas jōras (nägţõbõks Baikal jōras). Ne jelābõd piškižis barīs. Kuoīnimiz āigal ja sõvvõ sidāms ītõbõd ilgõd sūŗimižiz barīs ja kultõbõd aigõ maggimiz kūožiz (mingiz laid pǟl). Ilgõd āt 1.25–6.5 mētõrt pitkit ja nänt svarā um 90—3500 kg. Ilgõd taggizt läpad äb nõtkõ jeddõ. Eḑḑizt läpad āt it jõvāgit lītõd. Läpād um viššõd kīndõdõks. Ilgõdõn äb ūo kūora-līedidi, sīe azmõl um kūora-ouk. Vied allõ vȯlmiz āigal näntõn āt vizās nei kūora ouk kui ka nenāouk. Ilgõd sīebõd kaļḑi ja vied sǟlga-nugāŗliži. Ne rikkõbõd saggõld kalāmīed võrgidi sīest ku võrgõd sīezõ vizās īenõd kalād um näntõn väggi kievām sōdõks. Až mer um kilmõn, tīebõd ilgõd jeij sīezõ nei nimtõd rīnda ōkidi, mis lebbõ sōb jengõ ja jeij pǟlõ tūlda. Ilgõd pūoigõbõd märtsõs jeij pǟl agā rānda jūs. Ilgõd ēļ um uttõmiz agā ullõmiz mūodõ. Irdistiz ilgõd kārtabõd rovst.

Vāldamier ilgõd[edit | edit source]

Vāldamiersõ jelāb kuolmõ suggõkst īlgidi: Ōgi īlgaz (Halichoerus grypus; um 2—6 metrõ sōņõ pitkā, svarā sōņõ 300 kilōgrammõ). Ōgi īlgaz um set Vāldamiersõ ōrali bet mujāl tǟnda um jennõks; pǟgiņtõb lougõ ja um väggi vairig jubā piškīz äbpūdõks tīemiz pǟlõ; um mōīlma punīzõs rōntõs. Phoca vitulina um Vāldamiersõ ōrali, mūši kūožis väggi irdi. Vāņka īlgaz (Pusa hispida) um immõr 1—5 mētõrt pitkā, amā saggõld lieudtõb Vāldamiersõ.

Bīldad[edit | edit source]