Wp/kri/Khèmia

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kri
Wp > kri > Khèmia

Khèmia (wòrd we kin kòmòt dhi grèkiatòk tèrminodèm χημία òr χημεία, khemia èn khemeia respectivwan) na dhi skièntia we de stùdy both dhi kòmposishòn, matèriaim struktura èn propietasdèm èn dhi chejdèm we i kin èksperiens durin khèmiakain reakshòndèm èn im relashòn with ènèrjia.

Linus Pauling defina am lèkkè dhi skièntia we de stùdy substansiadèm, dhèm struktura (atòmòsdèm taip èn fòrmdèm fòr bònd), dhèm propietasdèm èn dhi reakshòn we de transfòrm dhèm go odhar substansiadèm.

Tradeykain khèmia formulato kòmòt alkhimia, wan protoskièntiakain practis with sabillèkkain karaktèr, we kòmbina elemèntdèm kòmòt dhi khèmia, mètalùrgia, fisika, mèrèsin, laifsabi, amòng odhar skientia èn artdèm. Dhis fase dòn we dhi so kòllo, khèmia Revolushòn bigin, beso pan dhi masa kònservashòn lòw èn dhi òksigèn-kòmbùstshòn theoria postulato bay dhi frankiaman skièntista, Antoine Lavoisier.

Khèmiaim disiplinadèm grupo bay dhi klass dhi matèria ùndar stùdy òr dhi tipo dhi stùdy realaizo. Amòng dhèm wi gèt nònòrgánkain khèmia, we de stùdy dhi nònòrgánkain matèria; òrgánkain khèmia, we de stùdy dhi orgánkain matèria; biokhèmia, we we de stùdy substansiadèm prèsènt na gètlaif òrganismodèm; fisikakhèmia, we inklud dhi ènèrjiakain aspèktodèm na khèmiakain sistèmadèm na makroskopokain skaladèm èn analisiskain khèmia, we de analaiz matèria sampuldèm detray fòr ùndarstand im kòmposishòn èn struktura.