Jump to content

Wp/kek/Li ik'e

From Wikimedia Incubator
< Wp | kek
Wp > kek > Li ik'e

K’a’ ru li ik’e.

Ik'e

Xkomoneb’ li pim nakek’iik sa’ kehil ch’och’ (MAQ’). Naab’al paay ru li ik’e’: wank saqi ik’e, ixim ik’e ut rax ik’e. Li saqi ik’e a’an jwal nimq ru ut nimq roq li xxaq, jwal chaab’il xb’aan naq naab’al xsa’ na’elk naq najoomank ut jwal sik’b’il chi us xb’aaneb’ li toj nake’k’anjelank re. Li ixim ik’e moko nimq ta ru ut kok’ roq, ink’a’ jwal naab’al xsa’ na’elk. Li rax ik’e nimq ru ut nimq xxaq hab’an maak’a’ rik’ehul naq najoomank, sa nat’upe’k, yal raxkilink na’ilok moko nak’anjelamank ta xb’aan naq moko chaab’il ta. Li awimq a’in jwal nak’iik sa’ xteepal Chameelk, Santa Cruz ut San Crístóbal Verapaz.

Chank ru na’ilok li ik’e.

Li ik’e nimq roq li xxaq, nimq ru ut chek’chek’, wank xk’ixel chi re ka’pak’al ut wank xk’ixel chi ru’uj, nimq li xtoonal, yalaq b’ar nak’iik, sa’ seb’ ruhil ch’och’ ut sa’ q’eqi ch’och’. Naq yook chi cheeko’k nanimank xteram sa’ xb’een ch’och’ li xtoonal. Anaqwank yook aj wi’ chi sachk xb’aan naq eb’ li saajil poyanam moko yookeb’ ta chik xk’anjelankil.  

Chank ru li riyajil

Naq na’elk riyajil li ik’e a’an naq naxkanab’ hire’k li xxaq ut najt na’uuchink wi’. Sa’ xyi li xxaq na’elk chaq jun xche’el nanimank roq ut nachire’k li ratz’um chi rix a’an na’ok chi kok’ t’orq’iik, toj najt nawank chi kama’an toja’ naq na’ok chaq chi t’ane’k malaj hire’k, natub’laak chi ru ch’och’. Li iyaj a’in nake’xye aj wi’ re xmolb’ ik’e, a’an na’ok cho’q iyaj. Naq ak kok’ ik’e chik nake’xmich’ ut nake’raw sa’ xwara po re naq ink’a’ junpaat na’uuchink.

Chank ru xk’anjelankil li ik’e:

Naq li ik’e nak’iik ut natamk li xxaq chi naab’al aran naq nake’ok xk’anjelankil. A’in nayeemank re setok ik’e, a’an li xb’een k’anjel nab’aanumank. Kama’ xyeemank naq ak naab’al li xxaq maraj ruq’m nake’xye re, aran ak tz’aqal chik xsetb’al. Nake’roksi jun q’esnal ch’iich’ re li setok jwal jutz’ ru’uj moko yalaq k’a’ ta chi ch’iich’ul, setleb’ ik’e nak’xye re, num q’es chi janajwaak. Li ch’iich’ na’oksimank moko na’uxmank ta re setok tib’ re naq ink’a’ naq’aak li ik’e. Qilaq chi tustuuk:


Xb’een:

Nake’xset li xxaq ha’ yaal jarub’ toon, nake’xraple li pim sa’ xsutam re naq sa nake’xch’ik rib’ sa’ xtoon ut nake’ok chaq xsetb’al chi tzol li ruq’m, saqsaq nakanaak naq nake’xsut rix li junq toon. Kama’an nake’xb’aanu re, ha’ yaal jarub’ toon nake’xset ch’ina’us nakanaak naq nake’xsaab’esi ru, aran un naq jwal sa wi’ chik naq nak’iik chaq li xxaq.

Xkab’:

Naq ak xyaalo’k xsetb’al nake’ok chi risinkil xk’ixel, isink k’ix chankeb’ re. Naq nake’ok chi risinkil xk’ixel chi ru aj wi’ li ch’iich’ nake’xkelo chaq, sa’ xyi nake’xtikib’ chaq risinkil li k’ix ut sa’ taqsink nake’xk’e, chi rix a’an nake’risi wi’ chik junpak’al, toja’ naq nake’risi wi’ chik li jun toqol sa’ xka’ pak’alil ut sa’ kub’sink chik nake’risi toja’ naq nake’xk’ok li xk’ixel wank chi ru’uj aran nachoymank risinkil li xk’ixel. Re naq ink’a’ cha’chalinb’il li ik’e nake’xk’e chi tuub’.

Rox:

Naq ak xyaalo’k risinkil li xk’ixel li ik’e naraj naxye naq ak tento xsik’b’al xna’aj b’ar te’xpom maraj b’ar te’xk’e sa’ che’. Naq ak xch’olaak b’ar te’xpom tento xb’eelankil ut xtuub’ankil sa’ li na’ajej b’ar wi’ te’xk’e li xaml. Hab’an tento aj wi’ xsik’b’al malaq xk’amb’al chaq li xsi’il, tento naq li xk’ihal li si’ chaqihaq chi us, wi’ tik rax moko nalechk ta li xaml, aran naq li ik’e moko nachaq’ak ta chi us.