Wp/kck/Gwizi

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kck
Wp > kck > Gwizi

Gwizi ivula inowhunga ndekwemvelo itebela jitila kwehango, kotikala kanjinji kuti kube vula yakatjenha, iwhungila mu osheni, damu gulu, dziba kene mugumwe gwizi. Pagumwe lubaka gwizi gowhungila pasi, gukopela vula guwhome gusenhu gukaswika pagunhopelela. Njizi dzitukunhunhu dzodangwa dziyi iwhobana, zwikodzwana. Akutozimbgwa kuti zina linoti gwizi lakatanga tjini koga mudzimwe hango gwizi godangwa ndebukulu gwago. Mazina manjinji enjizi dzitukunhunhu anodangwa kwakalingiwa kwaanowhangwa, zwibonelo i "run" inowhangwa muntha dzeUnited States, kuna "burn" ku Scotland ndeku northeast England, nde "beck" ikunorthern England. Pagumwe lubaka gwizi gobongwa guligukulu kupinda khriki koga akutotikala gose lubaka.

Gwizi gweAmazon (dark blue) ndenjizi dzinonginhisa (medium blue)
Gwizi gweLoboc kuBohol, Philippines


Njizi dzimulutabi gwepoteleka kwevula. Vula inhonha inhowhila pagwizi, inowhunga imilika kwayanhila itebele jitila kwapasi, imwe inobe ibva mumadziba ,mumisenya kene nyaluluka gwevula yaka ilimabgwe.

Njizi dzozimbgwa sezwidalo zwakamilidzika kwazo muhango koga mulebeswa njizi dzi 0.1% mumavu amuhango dzose. Dzobonakala kwazo mubanhu ngobe bugalo gwebanhu ndezwibako zabo kakale ndepfumila kwabo kupedlo ndenjizi behaka vula yakatjenha. Madoropo manjinji emuhango dzose akabakiwha mumibundo yenjizi kutigwa kuti kuhingisiwe vula inobva munjizi. Vula iyeyo inohingisiwa whangwa kafu, yendesa, sebhoda, sebhakasi lovikela tjitjaba, sezila yothama magesti anohingisiwa ndemitjina, n' ula kakale sezila yolahha matoko.

Potamologi izila yezwidiyo yesayensi yozibisisa njizi, kukoti limunologi whuzwidiya ndevula isipo muOsheni.