Wp/kck/Dombo leNjelele

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | kck
Wp > kck > Dombo leNjelele

Dombo leNjelele lubhalu gubutuka kwazo ndentha yekuti ndegwemeya yemidzimu ehango yeZimbabwe; banhu banobva kumitunhu yakasiyana banoswika kudombo lenjelele, benamabaka akasiyana bewhowana jidzo, kwazo kwazo ndelubaka gwetjilimo bewhokumbila vula kuti inhe. Njelele lubhalu gumkati kwe dombo linowangwa kumatombo eMatobo (intunhu wakahalugwa ukamilidziwa muhango dzose) kumizi yebanhu baka Khumalo, kungabe makhilomitha eli 100 kuburwa yaka Bulawayo, doropo letjibili ndobukulu kuZimbabwe. Njelele inowangwa mudombo linamabhgwe egrenathi lisazosiyana kwazo nde amwe motombo apedlo. Pahe kwenjelele kunamabhgwe mapabi akawhalila anokhweba eyenda kumahwahhuba. Lubhalu kwenjelele gunamikoba mitatu yakasumbika, yakazwibumba, inohhalilika ipame ihhulike yoga kutwa ndezila yemabhgwe akayisendeka. Lubhalu ateyigo goga gubutuka mudombo lenjelele, kunamifananidzo minjinji mumabhgwe amuleli dombo anoleba kunjinji. Kakale kunamathaneli matukunhunhu anongina mkati kwedombo muzwibako zwakasiyana kubva munkoba wemabhgwe malefu mabili. Njelele inozibhgwa sentha yothama vula, hhapo banhu banoswika boyikumbila bekoyeta kwakamela kutiwe, koga bayapo banoswika kunjelele ndezwimwe zwibaka sewhokumbila mazwibhatigwa kana banhu batjinyila tjitjaba, kene whokumbila zila ndemano kukabe ndedzingwele dzebanhu kene dzemhuka. Kunadzikhakhayi ndenyanga dzemhuka dzehango, mapadza etshipi, hhali dzemavu dzinavula, malembu ndendalama, fodlo, mahanhu ndemikhonto yakabigiwa mulubhalo kuNjelele. Banoyeta zwidiyo zweNjelele banhoghalabhgwe kuti kose ikoku kunowangwa mulubhalu kwakahhisiwa ndebanhu belipa midzimu. Kwakati nde 1960 ndange 1970(lubaka gwengwa yelusunhunguko kuZimbabwe), kwakakuswika bedzepolitiki ndemasole kuNjelele bewhobhuzwa zila. Kombgwa lipehhugwi linozibhgwa lakaliyenda kuNjelele ndiJoshua Mqabuko Nkomo waka elintungamili we gubungano leZIPRA ndayigogo lubaka kakale wakatongobe ntebedzeli wentungamili wehango yeZimbabwe. Kogaliwha bhgwe kuti ntolo kwakakubhuda whi mudombo lihandula banhu banobe bebhuzwa zila, libabudza kuti bethame tjini mundebo banobe bahha ndayo. Tate Nkomo banokuleba bekumilidza mulukwalo gunoleba ndebutjilo gwabo gunoyi The Story of My Life kuti whi lakaliwhakala mudombo. Whi lakaletja whakala nde 1974; lakapela whakala ndentha yotjinya kwebanhu besingayete ndezila mudombo.