Wp/isv/Ukrajinska Narodna Republika
ukr.: Українська Народня Республіка | |
1918–1921 | |
![]() | |
![]() | |
Obča informacija | |
---|---|
Glavny grad | Kyjiv |
Državna forma | parlamentarna republika |
Historična informacija | |
Nezavisna | 22 januara 1918 |
Razděljenje | 18 marca 1921 |
Statistika | |
Plošča | 850 100 km² |
Naseljeńje |
|
![]() |
Ukrajinska Narodna Republika (UNR) (ukr.: Українська Народня Республіка (УНР)) byla nezavisna ukrajinska država, ktora v 1917–1921 lětah kontrolovala teritorije centralnoj, vozhodnoj i južnoj Ukrajiny, s prěryvom od aprilja do dekembra 1918 g. Ona povstala na městu južnozapadnyh gubernij Rosijskoj imperije, prěvažno naseljenyh ukrajincami.
Prvy period (1917–1918)
[edit | edit source]7 (20)[1] novembra 1917 g., poslě oktobrskoj revolucije, Centralna Rada, ktora pod voditeljstvom historika Myhajla Hruševskogo služila kako neoficialny parlament ukrajincev, v Tretjem Universalu proglasila UNR kako avtonomnu republiku v ramkah v rosijskoj državy.[2] Vslěd agresije so strany boljševičskoj Rosije, Centralna Rada v Četvrtom Universalu proglasila Ukrajinu nezavisnoju i suverennoju državoju v dnju 9 (22) januara 1918.[3] Hruševskyj, kako prědsědatelj Centralnoj Rady, stal prezident, a izpolniteljny organ Centralnoj Rady, Generalny sekretariat, byl reorganizovan v sovět ministrov. Prvy premier-ministr byl pisatelj Volodymyr Vynnyčenko. Nova vlada ustanovila diplomatične odnošenja s ponad 20 krajami světa. Do marca 1918 UNR iměla medžunarodny podpor od Němečskoj i Avstrovugrskoj imperij. Jednakože 29. aprilja 1918. Němcija realizovala državny prěvrat, vslěd ktorogo UNR byla zaměnjena «Ukrajinskoju Državoju» pod voditeljstvom hetmana Pavla Skoropadskogo. Centralna rada byla razpuščena, prijete njeju zakony byli odčinjene i vsi ministri UNR byli izvoljnjeni.
Vtory period (1918–1921)
[edit | edit source]Poražka Němcije v Prvoj vsesvětskoj vojně pričinila antihetmansko povstanje i bystry upadok režima Skoropadskogo, a 14 dekembra 1918 g. nova začasna vlada pod vodstvom Volodymyra Vynnyčenka i Symona Petljury (tako zavny «Direktorat») obnovila Ukrajinsku narodnu republiku. 22 januara 1919 g. UNR objedinila se s Zapadnoukrajinskoju narodnoju republikoju (ZUNR), ktora povstala v oktobru 1918 g. poslě razpada Avstro-Vugrije. Na teritoriji obnovjenoj UNR cěly čas točila se vojna. V 1921 g., na osnově Rižskogo dogovora medžu Poljskoju po jednoj straně i boljševičskoju Rosijeju i Ukrajinskoju SSR po drugoj.[4]
Od 12 novembra 1920 g. vlada UNR prěbyvala na izgnanju. 22 avgusta 1992 g. poslědnji prezident UNR, Mykola Plavjuk oficialno proglasil, že nezavisna Ukrajina jest zakonoměrny naslědnik UNR, prědavajuči svoj avtoritet demokratično izbranomu prezidentu Ukrajiny, Leonidu Kravčuku.
Iztočniky
[edit | edit source]- ↑ Prva data suglasno julianskomu kalendaru (stary stilj), vtora suglasno gregorianskomu kalendaru (novy stilj).
- ↑ "Універсал Української Центральної Ради (III)". Верховна Рада України (na ukrajinskom). 7 novembra 1917. Data dostupa: 1 junija 2025.
- ↑ "Універсал Української Центральної Ради (IV)". Верховна Рада України (na ukrajinskom). 9 januara 1918. Data dostupa: 1 junija 2025.
- ↑ "Traktat ryski. Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą". konflikty.pl (na poljskom). Bylo arhivovano iz iztočnika 7 januara 2010.