Wp/isv/Т (kirilica)

Т, т (te), v kursivu Т, т, jest kirilična bukva, ktora standardno označaje bezzvučny dentalny (zubny) ili alveolarny eksplosiv – [t̪] ili [t]. V někojih jezykah (russky, ukrajinsky, bulgarsky) prěd palatalizujučeju samoglaskoju ili mekkym znakom takože jegov palatalizovany ekvivalent [tʲ]. V medžuslovjanskoj kiriličnoj azbukě ona zajmaje dvadeset tretje město, medžu bukvami с i у.
V staroslovjanskoj azbukě tuta bukva iměla nazvu твръдо «tvrdo, krěpko» i čislno značenje «300». Ona izvedla se iz grečskoj bukvy tau (Τ τ), proizhodečej iz feničskoj bukvy tav (𐤕). Od tojže samoj bukvy proizvodi se pravdopodobno takože glagoličny ekvivalent Ⱅ, ktory takože imaje čislno značenje «300».
Pečatna velika bukva Т izgledaje tako samo kako latinsko T i grečsko Τ, a mala bukva, kako to često byvaje v kirilici, kako jejna menša versija (т). Jednakože v kursivnom i v rukopisnom tekstu ona često imaje alternativnu formu s tremi nogami, ktora v bulgarskom, russkom i drugyh jezykah byvšego Sovětskogo sojuza izgledaje kako latinsko malo m (т), a v srbskom i makedonskom kako obračeno latinsko m (ɯ), s črtkoju na vrhu za odličenje od bukvy ш:
- Kursivna forma v russkom
- Rukopisna forma v russkom
- Rukopisna forma v srbskom i makedonskom
Na osnově bukvy т byli takože stvorjene varianty, napriklad:
- V abhazskom: ҭ [tʰ], ꚑ [t͡ɕʼʷ], ҵ [t͡sʼ], prědže takože ꚋ [tʰ], ꚍ [tʷ], ꚍ̆ [tʼʷ], ꚓ [t͡ʃʼ]
- ꚓ takože bylo upotrěbjeno v osetinskom [t͡ʃʼ] i komi-zyrjanskom pravopisu 19. stolětja
- Pravopis Molodcova za jezyk komi iměl bukvu ԏ [tʲ]
- Někoje pamirske jezyky govorjene v Tadžikistanu (napr. šugnansky) imajut bukvu т̌ [θ]
- Na početku 20. stolětja čuvašsky jezyk takože koristal bukvu т̌ [tʲ]
- Hantyjsky jezyk od 2013 g. imaje bukvu (
) [tʲ].
Kodovanje
[edit | edit source]| Kodovanje | Т | т | |
|---|---|---|---|
| Nazva v Unikodu | CYRILLIC CAPITAL LETTER TE | CYRILLIC SMALL LETTER TE | |
| Unikod | šestnadseterična sistema | U+0422 | U+0442 |
| deseterična sistema | 1058 | 1090 | |
| HTML | šestnadseterična sistema | Т |
т |
| deseterična sistema | Т |
т | |
| alfabetična sistema | &#Tcy; |
&#tcy; | |