Jump to content

Wp/isv/Ў

From Wikimedia Incubator
< Wp | isv
Wp > isv > Ў

Ў, ў (běl.: У нескладовае, rus.: У краткое) jest bukva kiriličnoj azbuky, upotrěbjajema v bělorusskom i někojih neslovjanskyh jezykah. Ona izgledaje kako bukva у s brevisom, služečim kako znak kratkosti.

Fragment pametnika bukvě «Ў» v gradu Polock

Brevis – pozajety od grečskogo pisma ale v legko izměnjenoj formě – pojavil se v crkovnoslovjanskoj pismennosti v 15.-16. stolětjah za različenje medžu dolgym i kratkym и. V někojih bělorusskyh izdanjah konca 16. - početka 17. stolětij pojavila se ižica s kratkoju (Ѵ̆, ѵ̆), pozdněje v rumunskoj kirilici upotrěbjal se gammaobrazny uk s kratkoju (Ꙋ̆ ꙋ̆). Odtud bukva ў byla pozajeta v ukrajinskom almanaku Русалка Днѣстровая 1837 g., uže skoro v sučasnoj formě. V bělorusskom ona byla vprvo prědložena v 1870 g. – ačekoli raněje v bělorusskoj latinici uže byli koristane varianty kako ŭ, ú i – i koristana v publikacijah od 1890-yh lět. V 1933 g. ona byla oficialno vvedena v bělorussky pravopis.

V bělorusskom, tuta bukva izgovarjaje se kako labiovelarny aproksimant [w]. Ona pojavjaje se glavno v pozicijah, kde historično nahodi se /v/ ili /l/ poslě samoglasky i prěd suglaskoju ili na koncu slova, napr. воўк «volk», аўто «avto», доўг «dolg», леў «lev», каля ўніверсітэта «kolo universiteta». Ona transliteruje se na latinicu kako ŭ (napr. v standardu ISO 9), poněkogda takože kako w.

V uzbekskoj kirilici, ktora v 1995 g. byla oficialno zaměnjena latiniceju ale i nyně jest ješče široko koristajema, bukva ў označaje samoglasku [o]. V nyněšnjem latiničnom pravopisu jej odpovědnik jest bukva , napr. kir. Ўзбекистон, lat. Oʻzbekiston «Uzbekistan».

Kromě togo, ona upotrěbjaje se v karakalpakskom za glasku [w], v karačajevo-balkarskom za glasku [y], v dunganskom za glasku [u] i v juitskom/jupikskom za glasku [β], a takože od nedavna v nivhskom za glasku [w].

Kodovanje

[edit | edit source]
Kodovanje Ў ў
Nazva v Unikodu CYRILLIC CAPITAL LETTER SHORT U CYRILLIC SMALL LETTER SHORT U
Unikodšestnadseterična sistema U+040E U+045E
deseterična sistema 1038 1118
HTMLšestnadseterična sistema &#x40e; &#x45e;
deseterična sistema &#1038; &#1118;
alfabetična sistema &#Ubrcy; &#ubrcy;