Wp/isv/Ѕ (kirilica)

Ѕ, ѕ (dzělo, zělo) jest bukva kiriličnoj azbuky, nyně upotrěbjajema samo v makedonskom i crkovnoslovjanskom jezykah. V makedonskom ona označaje zvučny alveolarny afrikat [d͡z]; priklady jejnoj upotrěby sut ѕвер «zvěr», ѕвезда «zvězda» i ѕвонче «zvonok». Ona latinizuje se v ẑ (z s cirkumfleksom) v standardu ISO 9, a kako dz vo vsih ostalyh sistemah. Vslěd procesa prěhoda afrikata [d͡z] v [z] v večinstvu slovjanskyh jezykov, ona tradicijno čitaje se kako [z] i v crkovnoslovjanskom: ѕвѣзда izgovarjaje se kako medžuslovjansko slovo «zvězda».

V staroslovjanskoj azbukě tuta bukva iměla nazvu ѕѣло́ «mnogo, velmi». Prvopočetno ona služila samo kako čislny znak s značenjem «6». Za glasku [d͡z] upotrěbjalo s prěčrkneno Ꙃ, ale uže od 12. stolětja jegovu funckiju popolno prějela bukva Ѕ, ktora poněkogda takože strětila se v zerkalnoj formě Ꙅ ꙅ. Kirilična bukva pravodpodobno proizhodi od grečskoj bukvy stigma (Ϛ ϛ), ligatury lunastoj sigmy (Ϲ) i bukvy tau (τ), ktora imělo tože samo numerično značenje. Prědpoložiteljno, podobnost bukvy Ѕ latinskoj bukvě S jest slučajna. Proizhodženje glagoličnogo odpovědnika Ⰷ (s čislnym značenjem «8») jest neizvěstno.

V russkom Ѕ imělo fonetično značenje [z] ili [zʲ], ale upotrěbjalo se rědže neželi bukvy З i jegov variant Ꙁ, ktore izgovarjali se ravnako. Tym ne menje, pri vvedenju gradžanskoj azbuky v 1708 g. obě versije byli zaměnjene bukvoju Ѕ, ale uže vo vtoroj versiji bukva З byla vračena, po čem Ѕ i З upotrěbjali se paralelno. V 1735 g. bukva Ѕ definitivno izčeznula iz russkoj azbuky.

Do poloviny 19. stolětja ona takože upotrěbjala se v srbskoj i rumunskoj kiriličnyh azbukah. Ona byla oživjena s vvedenjem makedonskoj azbuky v lětah 1944–1945.

Drugu kiriličnu bukvu s identičnoju funkcijeju [d͡z] nahodi se v abhazskom jezyku, kde imaje formu Ӡ ӡ.

Kodovanje

Kodovanje		Ѕ	ѕ	Ꙅ	ꙅ
Nazva v Unikodu		CYRILLIC CAPITAL LETTER DZE	CYRILLIC SMALL LETTER DZE	CYRILLIC CAPITAL LETTER REVERSED DZE	CYRILLIC SMALL LETTER REVERSED DZE
Unikod	šestnadseterična sistema	U+0405	U+0455	U+A644	U+A645
	deseterična sistema	1029	1109	42564	42565
HTML	šestnadseterična sistema	Ѕ	ѕ	Ꙅ	ꙅ
	deseterična sistema	Ѕ	ѕ	񂕤	񂕥
	alfabetična sistema	&#DScy;	&#dscy;	—	—