Wp/grc/Ὄρνιθες
Τοῦτο τὸ λῆμμα γέγραπται τῇ Ἀττικῇ διαλέκτῳ.
Τοῦτο τὸ λῆμμα ἀνατεθεώρηται.Οἱ Ὄρνιθες κωμῳδία ἐστὶν Ἀριστοφάνους· πρῶτον ἐδείχθη ἐν τοῖς Διονυσίοις τοῖς ἐν ἄστει ἐν ἔτει 414 πρὸ Χριστοῦ, καὶ τῇ κρίσει δεύτερος ἐγένετο. Τῶν σωζομένων αὐτοῦ δραμάτων μακροτάτη ἐστίν, καὶ ἔχει τὰ τῆς παλαιᾶς κωμῳδίας ἰδιώματα: πολιτικὰ σκώμματα, θέαν γελοίαν, καὶ χοροὺς τοῖς θεαταῖς προσλαλοῦντας. Καίπερ τῶν ἐμφανῶν πολεμικῶν θεμάτων ἀπέχουσα, ἐπεδείχθη μέντοι ἐπὶ τῆς ἐς Σικελίαν στρατείας, καὶ πολιτικοὺς ὑπαινιγμοὺς οὐκ ἀφανεῖς παρέχει.
Ἡ πλοκή
[edit | edit source]Δύο Ἀθηναῖοι, Πεισθέταιρος καὶ Εὐελπίδης, τῇ πολιτείᾳ ἀγανακτήσαντες καὶ τὴν πόλιν ἐκλιπόντες, βίον ἄμεινον ζητοῦσιν. Πρὸς τὸν Ἔποπα ἥκασιν, ὃς πάλαι Τηρεὺς ἦν καὶ νῦν ὄρνις· ἐνταῦθα ὁ Πεισθέταιρος τοὺς ὄρνιθας πείθει πόλιν κτίζειν ἐν τῷ μεταξὺ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ἵνα καὶ θεῶν καὶ ἀνθρώπων κυριεύσωσιν. Ὀνομάζεται δὲ ἡ πόλις Νεφελοκοκκυγία· ἄγγελοι παρὰ τῶν θεῶν πέμπονται, καὶ τέλος ὁ Πεισθέταιρος Βασιλείαν ἄγει γυναῖκα.
Θέματα καὶ σκώμματα
[edit | edit source]Ἐλέγχεται διὰ ταύτης ἡ ἀνθρωπίνη φιλοδοξία καὶ ἡ τῶν ἀρχόντων ἀπληστία· ὁ δὲ Πεισθέταιρος, ὥσπερ ἀφαιρούμενος τὴν τῶν θεῶν ἀρχήν, ἐπιδείκνυσι τὴν κενότητα τῶν καινοτομιῶν. ἡ ἐν αἰθέρι πόλις εἰκὼν γίγνεται τῶν πολιτικῶν ὑπερβολῶν, ἃς ὁ ποιητὴς σκώπτει.
Σκηνὴ καὶ μηχανήματα
[edit | edit source]Ἡ κωμῳδία χρῆται φανταστικαῖς ὑποθέσεσιν, οἷον πτηνὰ λαλούντα, θεοὺς πετομένους, πόλιν ἐν νεφέλαις· ἡ δὲ παράβασις ὑπὸ τοῦ χοροῦ ποιεῖται, καὶ τὸν χορὸν παντοδαπαὶ ὄρνιθες συνιστᾶσιν, μιμήματα καὶ παίγνια ἐπιδεικνύμεναι.
Ἱστορικὸν πλαίσιον
[edit | edit source]Ἐπεδείχθη ἐν καιρῷ ἐλπίδων ὀλίγων πρὸ τῆς Σικελίας συμφορᾶς· καὶ ἅμα φυγὴν τῶν παρόντων κακῶν παρέχει καὶ σκιαγραφεῖ τὰς Ἀθηναίων ἐπιθυμίας.
Δόξα καὶ ὑστεροφημία
[edit | edit source]Οἱ Ὄρνιθες τῶν φαντασιωδεστάτων καὶ τεχνικωτάτων Ἀριστοφάνους κωμῳδιῶν ἀριθμοῦνται· ὁ χορὸς ζωηρός, ἡ σκηνογραφία λαμπρά, καὶ οἱ πολιτικοὶ ὑπαινιγμοί πεποίηκασι τὸ ποίημα ἔνδοξον καὶ ἐς τοὺς ὑστέρους χρόνους.