Wp/grc/Ἰλίου Πέρσις
Τοῦτο τὸ λῆμμα γέγραπται τῇ Ἀττικῇ διαλέκτῳ.
| Ἰλίου Πέρσις | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 "Ἡ Πτώσις τῆς Ἰλίου" ὑπὸ Ἰωάννου Γεωργίου Τράουτμαννος (1713–1769); ἐκ τῶν συλλογῶν τῶν Μεγάλων Δουκῶν τῆς Βάδης, Καρλσρούη | ||||||||
|
Ἡ καλουμένη Ἰλίου Πέρσις ἐστὶν ἔπος ἀρχαῖον ἐκ τοῦ Τρωϊκοῦ κύκλου, διηγοῦν τὴν ἅλωσιν καὶ καταστροφὴν Ἰλίου ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων. Ἀκολουθεῖ μὲν ταῖς ἐν τῇ Μικρᾷ Ἰλιάδι πράξεσιν, προάγει δὲ τὰ λεγόμενα Νόστοι, ἃ τὴν ἐπάνοδον τῶν ἡρώων διηγοῦνται. Ἐν μέρει ἡ ποίησις ἀπόλωλεν, ἀλλ᾽ ἡ σύνοψις αὐτῆς σώζεται παρὰ τοῖς ὕστεροις γραμματικοῖς καὶ τοῖς ποιηταῖς.
Ὁ ποιητὴς τῆς Ἰλίου Πέρσεως ἐκαλεῖτο Ἄρκτινος ὁ Μιλήσιος, ἀνήρ ἀρχαῖος, ὃν οἱ πλεῖστοι νομίζουσιν ἐν τῷ ζʹ αἰῶνι π.Χ. γεγονέναι. Ἔγραψε τὸ ποίημα ἐν δακτυλικῷ ἑξαμέτρῳ καὶ ἐν δύο βιβλίοις· τὸ δὲ πλῆθος τῶν στίχων ἀπώλετο, ὀλίγα δὲ μόνον ἔτι σώζεται.
Τὰ Γεγονότα τοῦ Ἔπους
[edit | edit source]Τῶν γνησίων στίχων ὀλίγοι δέκα μένουσιν· ἡ δὲ γνώσις ἡμῖν τῆς ὑποθέσεως ἐστὶν ἐκ τῆς Χρηστομαθείας, ἣν ἔγραψεν ὁ Πρῶκλος, καὶ ἐκ τῶν ὑπομνημάτων τῶν ἀρχαίων. Ἐμφανίζουσι δὲ καὶ ὁ Βιργίλιος ἐν τῇ Αἰνείδι καὶ ἄλλοι ποιηταί παραπλήσια.
Ἀρχὴ τοῦ ἔπους ἐστὶν ὁ λόγος περὶ τοῦ ξύλινου ἵππου. Οἱ Τρῶες ἐν ἀγορᾷ βουλεύονται τί χρὴ ποιεῖν· οἱ μὲν κελεύουσιν ἀναρρίψαι τὸν ἵππον ἐκ τῶν κρημνῶν, ἄλλοι δὲ κατακαῦσαι, ἄλλοι δὲ Ἀθηνᾷ ἀναθεῖναι. Ταύτη δὲ κρατησάσης τῆς γνώμης, εὐωχοῦνται καὶ πανηγυρίζουσιν, νομίζοντες τοὺς Ἕλληνας ἀπεληλυθέναι.
Κατὰ δὲ τὴν ἐσπέραν, δράκοντες δύο ἐξ ἁλὸς ἐξορμῶσι καὶ τὸν Λαοκόοντα καὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀποπνίγουσι, σημεῖον θεῖον τοῖς Τρωσὶν ὅτι τὴν θεὰν ἠδίκησαν. Ὁ δ᾽ Αἰνείας, συννοῶν ἄτην, φεύγει μετ᾽ ὀλίγων.
Νυκτὸς δὲ γενομένης, ὁ Σίνων ἀναπέμπει τὸ σημεῖον, καὶ οἱ κεκρυμμένοι Ἀχαιοὶ ἐν τῷ ἵππῳ ἐξέρχονται, τὰς πύλας ἀνοίγουσι, καὶ ἐσέρχονται οἱ λοιποὶ ἐκ Τενέδου ἐπανελθόντες. Φονεύουσι τοὺς Τρῶας καὶ τὴν πόλιν ἐμπίμπρασιν. Ὁ Νεοπτόλεμος ἐπὶ τοῦ βωμοῦ τοῦ Διὸς φεύγοντα Πρίαμον κατακτείνει· ὁ Μενέλαος τὸν Δηίφοβον ἀναιρεῖ καὶ τὴν Ἑλένην ἀναλαμβάνει· ὁ δὲ Αἴας ὁ Λοκρὸς ἐκ τοῦ ἱεροῦ τῆς Ἀθηνᾶς ἄγει βίᾳ Κασσάνδραν, ὅθεν ὕστερον ὑπὸ τῆς θεᾶς ἐν θαλάσσῃ ἀπόλλυται.
Ἄλλαι συμφοραὶ καὶ ἔτι μείζους ἔπονται· ὁ Ὀδυσσεὺς τὸν Ἀστυάνακτα ῥίπτει ἀπὸ τοῦ τείχους, ἡ δὲ Ἀνδρομάχη ἁλίσκεται καὶ δίδοται Νεοπτολέμῳ· ἡ δὲ Πολυξένη ἐπὶ τῷ σήματι τοῦ Ἀχιλλέως θύεται.
Περὶ τοῦ Ποιητοῦ καὶ τοῦ Χρόνου
[edit | edit source]Ὁ Ἄρκτινος ὁ Μιλήσιος εἴρηται ποιητὴς τῆς Ἰλίου Πέρσεως. Οἱ μὲν παλαιοί φασι ζῆν αὐτὸν ἐν ὀγδόῳ αἰῶνι, ἄλλοι δὲ νεώτερον τινὰ χρόνον, ἴσως ἐν ἑβδόμῳ, ἐπειδὴ ἡ λέξις καὶ ἡ σύνθεσις τῆς ποιήσεως πρὸς τὸν καιρὸν τοῦτον μᾶλλον ἁρμόζει. Ἡ γλῶσσα δ᾽ ἐστὶν ἐπικὴ κατὰ τὴν Ὁμηρικὴν συνήθειαν, καὶ τὰ ἤθη τῶν ἡρώων ὁμοιοῦται τοῖς ἐν τῇ Ἰλιάδι.
Ἐπίδρασις καὶ Κληρονομία
[edit | edit source]Καίπερ ἡ ποίησις αὐτὴ ἀπόλωλεν, ἡ ὑπόθεσις ἔμεινεν ἐν τοῖς ὕστεροις. Ὁ Βιργίλιος ἐν τῇ Αἰνείδι τὴν πτῶσιν Ἰλίου διηγεῖται ἀπὸ γνώμης Τρωϊκῆς, κατὰ τὴν παράδοσιν τῆς Ἰλίου Πέρσεως.
Ἐν ταῖς τέχναις δὲ καὶ ταῖς ζωγραφαῖς, ὁ μῦθος ἐγένετο κοινὸν θέαμα· ὁ ΠΟΛΥΓΝΩΤΟΣ γὰρ ὁ Θάσιος ἐν Δελφοῖς ἔγραψε πίνακας μεγάλους περὶ τῆς ἅλωσεως, ὧν τὴν περιγραφήν ἔδωκεν ὁ Παυσανίας. Οἱ νεώτεροι γραμματικοὶ ἐπεχείρησαν ἐκ ταύτης τῆς περιγραφῆς τὴν εἰκόνα τοῦ ἔπους ἀναπλάσαι.
Συμπέρασμα
[edit | edit source]Ἡ Ἰλίου Πέρσις συνάπτει τὸ τέλος τοῦ Τρωϊκοῦ πολέμου καὶ προλέγει τὴν ἀρχὴν τῶν Νόστων. Καίπερ ὀλίγα σωζόμενα ἔχομεν, δι᾽ αὐτῆς γινώσκομεν τὸ πάθος τῶν Τρώων καὶ τὴν τιμωρίαν τῶν θεῶν, ὡς ἐνόμιζον οἱ παλαιοί, ὅταν ὕβρις καὶ ἀσέβεια ἐπὶ θείων ἁγιασμάτων γένηται.