Wp/grc/Ἀχαρνεῖς
Τοῦτο τὸ λῆμμα γέγραπται τῇ Ἀττικῇ διαλέκτῳ.
Τοῦτο τὸ λῆμμα ἀνατεθεώρηται.Ἀχαρνεῖς ἐστὶ κωμῳδία Ἀριστοφάνους, πρώτη δραματισθεῖσα ἐν Ληναίοις, ἔτει τῷ πρὸ τῆς Ὀλυμπιάδος ἐνάτῃ καὶ τετράδι. Ἐν τῷ δράματι Δικαιόπολις, ἀνὴρ Ἀθηναῖος, τοῦ πολέμου καταπλαγεὶς καὶ κοπιάσας, ἰδίᾳ πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους εἰρήνην ποιεῖται. Διὰ ταῦτα ὁ ποιητὴς σατιρίζει τοὺς πολεμοποιούς καὶ τὴν εἰρήνην προτρέπει.
Δρᾶμα καὶ πλοκή
[edit | edit source]Ἐν ἀρχῇ τῆς κωμῳδίας ὁ Δικαιόπολις ἐν τῇ Πνυκὶ δυσχεραίνων τοῖς ῥήτορσι καὶ τῇ ἀμελείᾳ τῆς εἰρήνης λοιδορεῖ. Μετὰ τὰς ματαίας συζητήσεις, ἄγεται πρὸς τὸ ἴδιον οἶκον καὶ διὰ πρέσβεως Ἀμφιθέου σπονδὰς ἰδίας ἀγοράζει, οἴνῳ συμβόλῳ.
Χορὸς Ἀχαρνέων ἐξ ἀγροῦ ἐπιπίπτει αὐτῷ ὡς προδότῃ. Ὁ δὲ ἄνδρα τινὰ καὶ τὸν ἄνθρακα ὡς ὅμηρον λαβὼν ἀξιοῖ λέγειν περὶ τῶν αἰτιῶν τοῦ πολέμου. Ἐν λόγῳ παρρησίᾳ μεστῷ τὰς σφαλμάτων τῶν ἀρχόντων μνημονεύει καὶ τὸ ψήφισμα τὸ πρὸς Μεγαρεῖς αἰτίαν εἶναι φησί.
Μάχη γίνεται ἄχρις οὗ Λάμαχος ὁ στρατηγὸς ἐπέστη. Ὁ Δικαιόπολις αὐτὸν κατηγορεῖ φιλοχρηματίας καὶ πολεμομανίας, καὶ τὸν χορὸν ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ γνώμην μεταστρέφει. Μετὰ ταῦτα ἀγοράν ἰδίαν ἄγει, καὶ μετοικεῖ καὶ ξένοι σὺν αὐτῷ ἐμπορεύονται.
Ἐπὶ τέλους ἄγγελος τὸν Λάμαχον ἐπὶ πόλεμον καλεῖ, τὸν δὲ Δικαιόπολιν ἐπὶ δεῖπνον. Ὁ μὲν τραυματισθεὶς ἐπανέρχεται, ὁ δὲ μέθυσος χαίρων ἐξάγεται, τῷ χορῷ συνευφραινομένῳ.
Ἱστορικὸν καὶ πολιτικὸν πλαίσιον
[edit | edit source]Ἐγράφη τὸ δρᾶμα ἐν τῷ πολέμου ἕκτῳ ἔτει, ὅτε Ἀθηναῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι μαχομένοι ἦσαν καὶ ἡ πόλις ἐν ἐνδείᾳ καὶ νόσοις ἔκειτο. Πολιτικοὶ ἄνδρες τοῦ πολέμου ἐρῶντες καὶ τὴν παρρησίαν διώκοντες ἐλυμαίνοντο τοὺς κωμῳδοποιούς· ὁ ποιητὴς δὲ τολμηρῶς ἀντέλεξεν.
Θέματα καὶ σάτυρα
[edit | edit source]Κεντρικὰ θέματα εἰσίν ἡ ἰδιωτικὴ πρωτοβουλία, ἡ εὐθύνη τοῦ πολίτου, καὶ τὸ ἀνθρώπινον τίμημα τοῦ πολέμου. Διὰ γέλωτος καὶ παραδόξων μηχανημάτων ὁ ποιητὴς ἐλέγχει τὴν ματαιότητα τῶν πολεμικῶν λόγων.
Εἶδος καὶ τέχνη
[edit | edit source]Τὸ δρᾶμα τῷ γένει ἐστὶ τῆς παλαιᾶς κωμῳδίας, ἔχον προοίμιον, πάροδον, ἐπεισόδια, πάροδον χοροῦ, καὶ ἔξοδον. Παρωδεῖ πρόσωπα γνωστὰ καὶ ποιητάς, καὶ πρὸς τὸν θεατὴν πολλάκις ἐκτρέπεται.
Κληρονομία
[edit | edit source]Ὡς ἓν τῶν λεγομένων εἰρηνικῶν δραμάτων, σφόδρα ἐλέγχει τὸν πόλεμον καὶ τοὺς ἐξ αὐτοῦ κερδαίνοντας. Ἡ τόλμα καὶ ἡ σάτυρα ἐποίησαν τὸν λόγον ἀθάνατον, μαρτυροῦντα ὅτι καὶ ἐν δήμῳ ἐλευθέρῳ ὁ λέγων ἐναντίως τοῖς πολλοῖς κινδυνεύει.