Wp/grc/Εἰρήνη

 Τοῦτο τὸ λῆμμα γέγραπται τῇ Ἀττικῇ διαλέκτῳ.

 Τοῦτο τὸ λῆμμα ἀνατεθεώρηται.

Ἡ Εἰρήνη ἐστὶ κωμῳδία Ἀριστοφάνους, πρώτη δὴ παιχθεῖσα ἐν ταῖς ἐν ἄστει Διονυσίαις τῷ τετρακοσιοστῷ εἰκοστῷ πρώτῳ ἔτει πρὸ Χριστοῦ, καὶ δεύτερον ἔλαβεν ἆθλον. ἐγράφη ἐν καιρῷ ὅτε οἱ Ἀθηναῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι ἤδη ἐπὶ τὴν τοῦ Νικίου εἰρήνην ἤρχοντο. τὸ δρᾶμα σπουδῆς καὶ παιδιᾶς ἀνάκρασιν ἔχει, τὴν πολεμικὴν φιλοκερδείαν σκώπτον καὶ τὸν γεωργικὸν βίον ἐγκωμιάζον.

Ὁ μῦθος

Πρωταγωνιστὴς ὁ γεωργὸς Τρυγαῖος, τῶν πολεμίων πραγμάτων δυσχεραίνων, ἵπταται πρὸς τὸν οὐρανὸν ἐπὶ σκαραβαίῳ μεγάλῳ. ἐκεῖ παρὰ Ἑρμοῦ μανθάνει ὡς οἱ μὲν θεοὶ τὰ ἀνθρώπινα καταλελοίπασι, ὁ δὲ Πόλεμος τὴν Εἰρήνην ἐν ἄντρῳ καθεῖρξεν, βουλόμενος Ἀθηναίους καὶ Λακεδαιμονίους συντρίψαι. Τρυγαῖος δὲ, γεωργῶν συμμαχίαν ποιησάμενος, τὴν θεὰν ἐλευθερώσας εἰς τὴν γῆν κατάγει, ἅμα Ὀπώρᾳ καὶ Θεωρίᾳ, καὶ εὐωχίαν ἄγει ἐν ἀγρῷ.

Θέματα καὶ πολιτικὴ κριτική

Ἡ κωμῳδία ἀντιπολεμικὸν γένος ἐστίν· σκώπτει τοὺς ἐκ τοῦ πολέμου κερδαίνοντας, μάντεις καὶ δημιουργοὺς ὅπλων, καὶ προτρέπει εἰς ὁμόνοιαν καὶ γεωργίαν. ἡ τῆς Εἰρήνης ἀνάκλησις σύμβολον τοῦ δήμου δυνάμεώς ἐστι καὶ τοῦ πόθου τῆς πόλεως ἡσυχίας· ὅμως ὑπενθυμίζει ὅτι ἡ εἰρήνη ῥᾳδίως ἀναιρεῖται.

Σκηνικαὶ μηχαναί

Κατὰ τὸ ἦθος τῆς παλαιᾶς κωμῳδίας, ἡ ἀρχὴ τοῦ δράματος γέλωτος ἐμπλήρει· ὁ γὰρ ἥρως τὸν σκαραβαῖον κόπρῳ τρέφει καὶ πρὸς θεοὺς ἀνίπταται. ὁ χορὸς τῶν γεωργῶν καὶ τῷ λόγῳ καὶ τῷ μέλει κοινωνεῖ, καὶ ἐν παραβάσει τοῖς θεαταῖς προσφωνεῖ. τὰ φανταστικὰ καὶ μυθικὰ μετὰ τοῦ σκώμματος κεκραμένα τὴν κρίσιν τῶν πολιτῶν αἰνιγματωδῶς ἐλέγχει.

Ἱστορικὸν πλαίσιον

Ἡ παράστασις ἐγένετο μετὰ τὸν θάνατον Κλέωνος καὶ Βρασίδου, ὅτε αἱ διαπραγματεῖαι ἦσαν πρὸς εἰρήνην. ὁ καιρὸς ἐπέτρεψε τῷ ποιητῇ ἐν παρρησίᾳ τὸν πόθον τῶν πολιτῶν ἀπεικάζειν, ἄνευ τοῦ ἀμέσως κινδυνεύειν.

Ὑστεροφημία

Ἡ Εἰρήνη ἡγεμονικὴ τῶν εὐθυμότερων κωμῳδιῶν Ἀριστοφάνους νομίζεται· τὸ γέλως καὶ τὸν πολιτικὸν ἔλεγχον συναρμόζει, καὶ τὴν εἰς τὸν ἀγρὸν ἐπιστροφὴν ὡς τὸ ἄριστον τοῦ βίου προβάλλει.