Wp/fon/Benɛ

Benɛ

Mijɛmǐɖési toxo

Ga ɖiɖi tɔn

114 763 km²

Tovi

11 733 059 ab.2019)

Benɛ nyí tò ɖé ɖo hwéyixɔtɛn mɛwigbéjí tɔn. To é lɛlɛ do é lɛ wɛ nyí Bukina Faso sin tò kpódó Nijɛtò kpo ɖo totá ligbé, Awɔnlíntò ɖo hwézɛhwɛtɛn lo bɔ Togotò wa ɖo hwéyixɔtɛn. Xú wɛ ɖo tofɔ ligbé nú Benɛnto ɔ.

Azán nukɔntɔn avivɔsún 1960 tɔn mɛ wɛ Benɛtò jɛ éɖésunɔn si ɖé.

Xɔgbónu ka nyí mijɛmǐɖési toxo Benɛtò tɔn ɔ bɔ é nɔn ylɔ Benɛví lɛ ɖɔ benɛnu.

Ayínúkúnmɛ Benɛ to tɔn[edit | edit source]

Gbló gbló Benɛtò tɔn, é lín ɖo kilomɛti gbloka jlɛ mɛ ɔ, ná yí afatɔɔn kanwé ko élé wɛnɛn kpódó kanwé ko donu tɛnwé élé kandé ko nukún atɔn kpo mɔ́ (114 763 km²).

To ɛnɛ wɛ lɛ́lɛ́ do Benɛtò. Ɖo totá ligbé Benɛtò tɔn ɔ, Bukina Faso tò kpódó Nijɛ tò kpó wɛ ɖo finɛ́. Ɖo tofɔ libgé ɔ xu wɛ ɖo finɛ́. Ɖo hwézɛhwɛtɛn ɔ, é ná mɔ Awɔnlíntò lo bɔ Togotò wá ɖo hwéyixɔtɛn.

Ée xa mɛ ɖo liyasún xwe 2015 tɔn mɛ ɔ, gbɛtɔ afatɔɔn donu woɖokpo mɔn(11 448 647) wɛ é xá ɖo Benɛtò ɔ mɛ.

Gbé ě nɔn do ɖo Benɛtò mɛ lɛ[edit | edit source]

Gbé alɔkpa alɔkpa wɛ é do ɖo benɛtò mɛ. Yovógbè wɛ nyí gbé ě axɔlu do kɛn bɔ mɛ bi ná do ɖo to ɔ mɛ é. Lo ɔ é ka nɔn do benɛgbé jíjí lɛ lɔɔ mɔn.

Ɖo totá ligbé ɔ, Bariba, Ditamari kpódó Dendi kpó wɛ nyí gbé ě nɔn do ɖo tají é.

Ɖo tofo ligbé kpódó to tɛntín kpó ɔ, Fɔn, Yorùbá, Gun, Nagó kpódó Wémɛgbè kpó wɛ nyí gbé ě nɔn do ɖo tají é.

Xwe'hwenu Benɛtò tɔn lɛ[edit | edit source]

Xwe hwenu ɛnɛ wɛ ɖo Benɛtò ɔ mɛ. Jǐ hwenu ě nɔ bɛ sín xwejisún mɛ bo nɔ yi fo ɖo ayídosún mɛ é. Fomɛ ě nɔ bɛ sín liyasún mɛ bo nɔ yi fo ɖo avivɔsún mɛ é. Zo hwenu ě nɔ bɛ sín zǒsún mɛ bo nɔ yo fo ɖo abɔxwisún mɛ é. Xwe hwenu ɛnɛ gɔ wɛ nyí aluun hwenu. É nɔ bɛ sín woosún mɛ bo nɔ yi fo ɖo zofinkplɔsún mɛ.

Togán Benɛtò tɔn lɛ[edit | edit source]

Sín hwenu ě Benɛtò ɔ jɛ édésunɔn si ɖo xwe 1960 tɔn mɛ ɔ, togán tɛnmɛ tɛnmɛ wɛ kpacɛ do to ɔ nu. Bɛsín mɛdaxo Hubert Manga ji wa yi jɛ mɛdaxo Patrice Talon ji. Patrice Talon wɛ nyí togán benɛtò tɔn ɖo dín. É do é gán ɖo xwéjisún xwe 2016 tɔn mɛ.

Tan Benɛtò tɔn[edit | edit source]