Wp/dar/Дербентлизибси армунтала киласа

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | dar
Wp > dar > Дербентлизибси армунтала киласа
Дербентлизибси армунтала киласа.

Армунтала киласа(армун.Դերբենտի Սուրբ Ամենափրկիչ հայկական եկեղեցի) - киласа тIашбатнила тарихра тамашаласи саби. 1853-1858 — ибти дусмазив танбихIлаварили Дербентлизи вархьибси демократ ва писатель Габриэль Сундукан хIерирули левли уили сай. Петербурглизив учIухIели касибти багьудлуми пайдаладарили, илини киласа тIашбатес проект барибсири. «Дурхъал Лебил балтахъусила у бихуси киласа» ибси ура бедили. 1860 ибил дуслизиб киласа тIашбатес бехIбихьибсири ва, 11 дусла бухIнар, 1871 ибил дуслизир хIянчи тамандарибтири.

Тарих[edit | edit source]

Киласализирти дахъалгъунти хIянчи Дербентлизив хIерируси Аванес Панунцевла ва вачрукья Сергей Качкачевла арцла кумекличил дарибтири. Амма илцадра жагали барибси армунтала киласа, саби. бузес хIяжатси тяхIярли дахъал дусмазиб бузули кахIелун. 1918-1920-ибти дусмазир диубти граждан дургъбала замана, киласала юрт буцес дергъ бетаурсири, киласала юртла цацадехIти мерани заядарибтири. Гьаннара ил киласала бяхIлизи чегибти хIярхIубала мерани жагали далули лерал. Дургъбани адамтачи уркIецIибирув? Къаркъубазирад дарибти мижитуни, киласаби, больницаби, школаби, адамти хIербирути хъулри заядирули гъятIбиълумачи шурдалтули диалли. 1920 ибил дуслизиб киласа кьяпIбарибсири ва илаб бузути динна адамти тIутIубарибтири. 1975 ибил дусла августла 15-личиб 1289 ибил номерла ДАССР-ла министртала Советла хIукму кьабулбарибсири армунтала киласала юрт архитектурала памятниклизи халбарес. 1976-1982-ибти дусмазир ил юрт сагабирнила хIянчи дарибтири, гъятIаибти луцри сагали делшунтири. 1982 ибил дуслизиб киласала мерличиб архитектурала тарихла музей-заповедник абхьибсири. 1920 ибил дуслизибад 1975 ибил дусличи бикайчи ил кIялгIяла куц-кабизра дарсхIедиубли калун. 55 дус вегIагарси халаси юрт, сабира шагьарла дайлаб мерлабиубси, челябкьлаличи пикри агарли вяшбикIути хъямчибани юрт белшунти къаркъуби багьандан ва ил киласали буцибси ванза багьанданра тIутIухIебарили батниличи тамашаирулра.