Wp/cak/K'ayb'äl

Jun q'ij pa k'ayb'äl

Jun k'ayb'äl ja ri' akuchi' e k'o k'ïy k'ayinela' chi nikik'ayij k'ïy taq wachinäq, k'ïy taq ruwäch che', ruwäch ichaj, ruwäch taq ichaj.

Ri taq q'ij e k'o k'ayb'äl pa jun tinamït

Toq k'o k'ayb'äl pa jun tinamït, ye'apon chuqa k'ïy taq winaqi' ek'äs pa ruq'a' tinamït, yekik'ayij ri achike rije' kitiko'n pa kochoch, pa kijuyu'. Janila' k'atzinel k'a chi niqaya' rejqalem ri kisamaj ri winaqi' epetenäq chi näj, ruma k'a kan nikipoqonaj jalajöj taq k'ayewal pa b'ey, ruma k'a k'a k'o b'ey xa niqaqasaj rajil ri achike yekik'ayij. Man qetaman ta chi kitijon poqon richin ri kitiko'n.

K'ayewal nuk'ulwachij jun tikonel pa rutiko'n

• Jun nïm k'ayewal nril jun tikonel, ja ri' toq man k'o ta jöb', ruma yechaqi'j ti rutiko'n, k'o chi rija' nril rub'eyal richin nuya'aj ri achike rutikon.

• Jun chik k'ayewal, ja ri' toq nipe' k'ïy jöb' ruma numuq el rutiko'n.

• jun chik k'ayewal ja ri' toq niqa pe ri tew, ruma yeruk'ät taq tiko'n.

k'atzinel chi niqetamaj re taq k'ayewal re' ruma xa xe' ke ri' niqaya' rejqalem ri kisamaj ri tikonela' epetenäq pa ruq'a' tinamït.

Ruwäch che' nik'ayix pa k'ayb'äl

• tonka, saq'ul, ch'amalanx, saqatokan, tulül, nimasaq'ul, kaqaq'oq', q'anaq'oq', ch'op, q'oq', k'oxk'ob'äl, nimamixku', chuqa juläy chik.

Ruwäch ichaj nik'ayix pa k'ayb'äl

• pejik, q'anawäch, k'ix, saqwäch, ik, oj, xkoya', xnakát, chuqa julëy chik.

pa jun k'ayb'äl nik'ayix ri achike nik'atzin chi re jun winäq, e k'o kotz'i'j, xajab', tzyäq, q'utu'n chuqa juläy chik, e k'o k'ayb'äl e k'o pa jun nimajay, pa taq b'ey richin ruk'u'x tinamït, chuqa akuchi' k'o ri rochoch Ajaw.

Chichicastenango vendedora de tapices, en el mercado.