Wp/arn/Waranizugun
Feyti kiñe kewüh mülefulu tüfachi amerika mapu mew petu ñi akunon ta pu wigka.
Tüfa chi kewüh rume kimgey ka zugugey Paraway mapu mew, abün parawayche waranizugukey. Welu Brasil mapu, Arkentina mapu, ka Bolivia mapu mew ka kimgey waranizugu.
Az Wirintukun Zugu[edit | edit source]
Tüfa chi kewüh niey tañi kishu wirilzugupeyüm, alfabetu kam Az Wirintukun Zugu. Feyti alfebetu (achegety pigelu) niey 33 wirin kam letra:
A, Ã, CH, E, Ẽ, G, G̃, H, I, Ĩ, J, K, L, M, MB, N, ND, NG, NT, Ñ, O, Õ, P, R, RR, S, T, U, Ű, V, Y, Ỹ, '
Vocal[edit | edit source]
Waranizugu | Chumgechi ñi Ajkütugen chi Zugu |
a | a wüh mew, estar reke wigkazugun mew |
ã | a yu mew, ñaña reke |
e | e wüh mew, ñuke reke |
ẽ | e yu mew, kayñe reke |
i | i wüh mew, in reke |
ĩ | i yu mew, pañilwe reke |
o | o wüh mew, kollof reke |
õ | o yu mew, ñochi reke |
u | u wüh mew, umawtun reke |
ũ | u yu mew, ñuke reke |
y (/ɨ/) | y wüh mew |
ỹ (/ɨ̃/) | y yu mew, |
Consonante[edit | edit source]
Waranizugu | Chumgechi ñi Ajkütugen kiñe Zugu |
ch | Paraway mew ta che feypikey Sh , Shañi mew . Corrientes mew (wayzüf mapu) Ch reke, Chülle mew reke |
g /ɣ/ | q, raq mew reke |
g̃ yu mew /ɣ̃/ | g mapunzugun reke, ge mew |
h /h/ | h ingleszugun reke, house mew. |
j | y mapuzugun reke, iyael mew |
k | k mapuzugun reke, kalül mew |
r | r wigkazugun reke, r era mew (wigkazugun) |
rr | r wigkazugun reke, rosa mew |
l | l mapuzugun reke, loyka mew |
p | p mapuzugun reke, piru mew |
s | s mapuzugun reke, sillo mew |
t | t mapuzugun reke, tuwe mew |
v | v wigkazugun reke, vaca mew |
ʻ /ʔ/ | Feyta chi zugun rumel mülekey ragintu epu vocal. Feyti inalelu vocal feypikey ka kiñe rupa, chi kam wiño : Kaʻa (wünelu mew feypikey che "ka" ka fey wüla "a"). Feyti ʻ wüzamkey chi vocal zugun. |
m | m mapuzugun reke, mara mew |
n | n mapuzugun reke, narki mew |
nd | nd wigkazugun reke, andar mew |
ñ | ñ mapuzugun reke, ñamün mew |
mb | mb wigkazugun mreke, tambor mew |
ng | ng wigkazugun reke, canguro mew |
nt | nt mapuzugun reke, antü mew |
Kiñe püchü Nüxamkan[edit | edit source]
kiñe xoy
Juan: Mba'eichapa nde Rèra - ¿iney pigeymi ama?
Pedro: cheRèra (ha’e) Pedro;¿Ha Ndè? - Pedro pigen iñche. ¿Eymi kay?
Juan: Ché ( ha’e), Juan.- Juan pigen iñche (iñche ta Juan)
epu xoy
Juan: ¡mba’eichapa Karai - ¿Kümelkaleymi Chachay?
Pedro: iPorãnte, ¿ha Ndè? - Kümelkalen. ¿Eymi kay?
Juan: Ha iPorãnte avei - Iñche ka kümelkalen
Kimkimtuam püchün Waranizugun Internet mew[edit | edit source]
1.- Wikilibros mew [1]
2.- CURSO BÁSICO DE LENGUA GUARANÌ-AVAÑE’Ẽ MBO’ESYRY KUAA’YPY[2]