Jọn Bunyan (òrere John Bunyan me ubọk ige-inu eyi Uket-chieen̄) ìre ogwu Ingulan òkore òge-ikpa mè ogwu etip. Ọmọ ìre ge me lek ebi otu-ogbo Puritan. Echubọk iriọọn̄ ọmọ kire ogwu ògege Njennyisi Ebi Ije òrere <allegory> Kiristien. San̄a me lek Njennyisi Ebi Ije, îge si inu òsolek akọp ikpa gweregwen, owuwa me lek cha ìre ata etip ekpabe iwele. Ofifi ikpa kan̄ òsisibi isi ìre Ugwem mè mkpa kè Dee Ijo-ene [The Life and Death of Mr Badman] mè Akọn̄ Mbuban [The Holy War].

Bunyan ìnan̄a me ama Elstow òkup igbet Bedford. Ìsi ikpa sọnja mgbọ ijija kan̄; mgbọ îsobe akọp mè acha gweregwen, inenigọọk inin̄ Akọn̄ <Paramilitary> me emen mgbọ Akọn̄ Emen Ido eyi Ingulan [English Civil War].

Eman ọmọ me acha 1628, mè igwook ọmọ mun̄ me 30 Novemba, 1628 me Bedfordshire, Ingulan. Ìkwu me 31 Ọgọs, 1688 me Lọndọn, Ingulan.

Îkup me akọn̄ ya acha ita mè inigwu ikom ifo Elstow, mè inibene ikwaan̄ ubọk tinka [tinker] eyi îkween̄be inan̄a me ubọk ogwu ute. Ìnibene ikaan̄ ulọk me lek oniin̄ ikọ Awaji mgbọ îdobe nwa. Ìdasi igọọk inin̄ uwu Awaji òkup me ama ya sabum înigọọk inin̄ Ntitiin̄ Bedford, òrere otu-ogbo me Bedford, eyi ebi kpekigọọk ubọk irọ-inu eyi ebi Ntitiin̄ Ingulan [Church of England], mè inikana ogwu etip.

Mgbọ mkpulu ebi ubọọn̄ onen̄ebe ibene, mîgban otutuuk otu-ogbo ìkup ikeya ibe ekayaka ìtitiin̄; mè itet Bunyan itap me mkpọn, ikukup me uwu mkpọn akọp mè acha iba sa me îtumube ifieek ibe ke ọmọ ìkpotele ilolook etip ikọ Awaji. Me emen mgbọ îkupbe me uwu mkpọn ya ke îge mfufuk ugwem agan̄ erumun̄ kan̄, Atata Nnwọn Òkup Iwa Inyi Ogwu Òrọ Ijo Ichit [Grace Abounding to the Chief of Sinners] mè ibene si ikige ikpa kan̄ eyi ònenisibi etip ichit, Nnjennyisi Ebi Ije; kpòkogon ikpa keyi meege acha inen me lek esan̄abe ọmọ me mkpọn.

Nrọnnye[edit source]