Wp/aig/Paalitikal istori a Aanteega an' Baabyuuda
De paalitikal istori a Aanteega an' Baabyuuda kaa'va de istori fu palitikal muuvment an' sistem a gavament eena Aanteega an' Baabyuuda. Fram sins Aanteega get kolonaiz eena 1632, de ailan dem si plenti difrent gavament an' palitikal kanflick, an' aal kain a demakratik baxlidin' an' taim wen dem chrai bild bak de kawnchri. Naw, Aanteega an' Baabyuuda a wan ful indipendant yuunitri paalmentri manaki.
Kolonee pieyad (1632–1959)
[edit | edit source]
Aanteega an' Baabyuuda fos kolonaiz gud bai de Inglish eena 1632, an dis a min leid bai Sir Taamas Waana, de ailan fos gavna. Gavament Huus min de a Falmouth, de mien vilij, an dis vilij ya yustu get atak bai Ka'rib dem. Doorin de Kamanwelt a Inglan, de kolonee min agens Oliva Kramwel. Eena 1666, Frensh envied Aanteega an' rool um fram ada kolonee dem, til 1667 wen de Inglish get bak de ailan bai de Chreeti a Breeda.
Pan 13 April 1668, de fos taim de lejislativ asem'li meet, dem meet eena Paaham. Dis fos gavna min kaa'rek tu de now-de Gavna-Jeneral fu Aanteega an' Baabyuuda, an de Paalment fu Aanteega an' Baabyuuda min di'rekly fram da lejislativ asem'li. Paaham min ton de mien adminastrativ senta eena 1663. Eena 1668, de asem'li gee permishan fu bil wan tong pan Sen Jan Aaba. Pan 9 Janeweri 1685, Kristofa an' Jan Kad'ringtan get fu lisa Baabyuuda fu fifti yie. Dem rool um laik prievit prapiti an' semi-indipendant staat.
Eena 1692, de parish dem setl, an dem min gaad bai ves'chri dem. Sentral gavament somtaim mek ves'chri dem taak up tax dem. Fos paat a de 1700s, lejislativ min a mit eena difrent vilij, speshal de tred tong dem. Eena 1702, Sen Jan elekt fos tong waad'n dem. Eena 1725, de parish a Sen Jaaj set op. Bai 1791, ailan si nuu jadishal sistem.
Afta sleev chred dan eena 1808, dem set op polis fos a faiv man eena 1813. Eena 1816, kolonee Aanteega-Baabyuuda-Manserat set op. Dem min a anda Britan Leewaad Ailan fram 1671. Leewaad Ailan dem bring bak eena 1832, an' gavna a Aanteega ton gavna fu Leewaad Ailan. Eena 1860 Baabyuuda mash up wid Aanteega, an' fram 1871 lejislativ asem'li ton lejislativ kansl.
Eena 1936 gavna wok ton administreta, an' 1946, fos alexhan keep wen V. C. Bird min mek Exekyutiv Kansl. Bai 1951, fos kantitushaan mek an de Bird faim'li staat rool palitix til 2004. Eena 1958, Aanteega jain Wes Indee Fed'reshan, an eena 1959 kantitushaan kansfrans kip an gee dem atanami fu 1960.
Atanami an' asosiya staat (1960–1981)
[edit | edit source]
V. C. Bird min fos Cheef Minista. Exekyutiv Kansl min gat Cheef Minista an tree ada minista dem. Bai 1962 Fed'reshan mash op, an' eena 1967, Aanteega get asosiya staat an tek op fu dem nashanal simbol dem. Dem set op Paalment, Senet, an govna posishan bak. Eena 1971, Bird faim'li lose gavament, an Jaj Walta ton premia. Dem min gaad a puuwa bai 1976, an eena 1980 dem mek redi fu indipendans. Aanteega an' Baabyuuda get indipendans pan 1 Novemba 1981.
Indipendant Aanteega an' Baabyuuda (1981–prezent)
[edit | edit source]Afta indipendans, Baabyuuda staat ax fu mash op fram Aanteega an' Baabyuuda. Een 1984 alexhan, Lieba Paati win big. Bai 1994 Les'ta Bird ton premia, bot alexhan dem nu min free nar fyaa. Bai 1999, ABEC set op fu mek alexhan dem beta. Een 2004, demokratik alexhan kip, an' Baldwin Spensa fram Yunaaitid Pregresiv Paati ton premia. Bot bai 2014, Lieba Paati gaad bak een puuwa.
Wen Gastan Brown gaad puuwa, Orikien Irma mash op Baabyuuda an mek relashan woss. Een 2020, Baabyuuda Kansl ax fu indipendans. Alexhan een 2023 mek Lieba Paati beely gaad puuwa agen, an trabel eena Yunaaitid Pregresiv Paati ton mo woss wen Antanee Smit lef de paati eena 2025 Sen Peeta bai-alexhan.