Wp/liv/Kaš

Kašīd Felis catus

Vōlikšimi	Jelāid Animalia
Phylum	Sǟlgapaggõljelāid Chordata
Klas	Imtijizt Mammalia
Order	Rāgilizt Carnivora
Aim	Kašjelāid Felidae

Kaš (Felis catus) um ikš piški kuonnõ-jelāb vȯzā-sīeji jelāj.

Ta um mõtsā-kašīd sugli, bet tämmõn um mõiti kōrakat ja sūrit. Mingizt zortõd ātõ lītiz kōraks (nägţõbõks Sīam kaš), mingizt pitkā kōraks (Pärsij kaš). Kuod-kašīd ātõ irdistiz vāldad, mustād, vīrizt agā ōgizt ja mingizkõrd um mingi mõitiztõ vermõ, nägţõbõks trīplimizt.

Izizt võibõd joudõ pitkit 71 cm sōņõ ja jemizt um irdistiz immõr 51 cm pitkād. Svarā um irdistiz 2 4 kilōgrammõ bet mingizt sieg-vierkõks kašīd võibõd vȱlda svarāks 13 kg sōņõ. Kaš vȯļ kuonnõ-jelāb jubā muinizõs Ēgiptmōl 1500 jkr. Rištīngdõn mīeldiz, ku kaš akīz īridi ja suoŗkidi ja äbţiz pästõ tierā-viļa jarā uktimizõst.

Kuod-kašidi um immõr 40 zortidi. Sūŗimiztõn jagūdõn kuod-kašīdõn um entšvīţli pitkā pīenti tabār ja kuoḑizt kuorrõd. Sīam kaššõn ātõ siņņizt sīlmad, kīerõs tabār ja lītõd valdzlikiz-brūnizt karrõd. Manx kōla pǟl jelāb bäz-tabārt kaš.

Mīeld[edit | edit source]

Kašīdõn um väggi jõvā nēmi, īžkistiz pimdõs. Val spiegiļtõb kaššõ sīlma sizzõl setmiņ kõrd ja äbţõb kaššõn parīmstiz nǟdõ. Täm sīlma-tierād lǟbõd jo sūrimizõks ämārs valõs. Vermidi kašīd jõvīst äb nǟ. Me tīebõd vaitõ setku siņīzt ja ōļazt. Punīzt ja ōļazt vermõ ne äb tīe vaitõ.

Kašīdõn um ka jõvā kūlimi. Ne võibõd kūlō väggi kuordidi īeļi (79 kHz sōņõ) mis um pǟgiņ jemīņ äbku võibõd kūldõ rištīngd (31 kHz sōņõ) agā piņīd (44 kHz sōņõ). Kaššõ uļļiz kuorrõ mūoḑ äbţõb īeldõ spīegiļtõ ja parāntõb täm kūlimizt.

Ilz-vīmi[edit | edit source]

Kuod-kašīd kȭlbatõbõd mingiži īeļi nemē näugõmi, ņuŗŗā-ņuŗŗā tīemi ja tšiššiņtõmi. Ulkõbõd kašīd āt irdistiz vagād. Kaš-pūogadõn mīeldõb mängõ, nägţõbõks lānga-kierāks. Kašīd jelamiz igā um 12-14 āigastõ bet mingizt āt jellõnd ka 30 āigastõ sōņõ.

Suglizt[edit | edit source]

Kašīd suglizt ātõ mõtsā-kašīd, īlbõkst, tīgerd ja louvõd.