Wb/jv/Kawruh Basa Jawa/Tembung ing Basa Jawa/Tembung camboran

From Wikimedia Incubator

Tembung camboran (basa Indonesia: kata majemuk), kuwi rong tembung utawa luwih kang digandhèng dadi siji.

Miturut wutuh orané[edit | edit source]

Miturut wutuh orané, tembung camboran iki kapérang dadi loro, yakuwi:

  • Tembung cambaoran wutuh, contoné: sisib sembir, baya pakéwuh, raja lélé lsp.
  • Déné wujud sijiné yakuwi wis dicekak (wancah). Contoné: bangjo: abang-ijo, barji barbèh: bubar siji bubar kabèh, gaji wakma: sega siji iwaké lima, nasgithel:panas legi kenthel lsp.

Miturut hubungan wanda[edit | edit source]

Miturut hubungan wanda siji lan sijiné, tembung camboran bisa dipilah dadi telu, yakuwi:

  • Tembung camboran kang nduwèni teges sadrajad. (kopulatif). Contoné: gedhé cilik, tuwa nom, sumbang surung, sandhang pangan lsp. Rerocèn tembung bisa uga ditambahi tembung "lan" utawa"saha".
  • Tembung camboran kang tembung kapidhoné nerangaké tembung kapisan (determinatif). Contoné: jambu kapuk, pelem gadhung, manuk dara, lsp.
  • Tembung camboran kang tembung kapisan nerangaké tembung kapindhoné. Conto: Parama sastra = sastra kang parama (linuwih), Pandhu putra = putrané Pandhu, lsp.

Tembung garban[edit | edit source]

Tembung camboran kang sambungan (sandhi) né awujud wandamenga (basa Indonesia: suku kata terbuka) lan wanda aksara swara (vokal), tembung-tembung kasebut banjur bisa luluh (ginarba) dadi siji dadi swara anyar. Tembung kuwi banjur disebut tembung garban. Tuladha:

  • a + a = a
Kusuma + astuti = kusumastuti
  • a + i = e
Teka + ing = tekèng
Ira + iku = irèku
  • a + e = e
Warna + edi = warnèdi
  • a + u = o
Wira + utama = wirotama
  • i + a (i,e,o,u) = y
Sami + oncat = samyoncat
  • u + a (i,e,o,u) = w
Tumuju + ing = tumujwèng

Sawetara ater-ater utawa panambang kang wanguné kaya wanda kasebut uga dadi sandhigarban. Tuladha:

  • sa +ulah = solah
  • sami + a = samya
  • ke + legi + an = kelegèn